Page 31 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

Türklerde Eğitim Ve Bilim

Ç) CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE EĞİTİM VE BİLİM

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. Size göre eğitim ve öğretim arasındaki fark nedir? Açıklayınız.
2. Bilimsel gelişmeler insanların hayatını kolaylaştırır mı? Örnek vererek açıklayınız.

5.5. Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim ve Bilim Alanındaki Gelişmeler

“...Memleketin aydınlanması uğruna yapacağımız şeyler, bugün için eğitimimizin
geleceğine dayanak olacak bir temel kurmaya yeterli değildir. Ancak elverişli ve yeterli
koşullar ile araçları elde edinceye kadar geçecek olan savaş günlerinde bile, tam bir
özenle işlenip çizilmiş bir ulusal eğitim programı yapmalı, eldeki eğitim ve öğretim ku-
ruluşlarımızı verimli bir çabayla çalıştıracak esaslar hazırlamaya bakmalıyız.”
Mustafa Kemal ATATÜRK

Mustafa Kemal, Millî Mücadele’nin henüz sonuçlanma-
dığı bir ortamda, Maarif Kongresi’ni (1921) toplayarak eğiti-
me ve bilime büyük önem verdiğini göstermiş, bu kongrede
yaptığı konuşmada Türkiye’nin millî bir eğitim sistemi kur-
ması gerektiğini vurgulamıştır.
1922 yılı ekim ayında Bursa’da öğretmenlere seslenir-
ken; “Milletimizin siyasi ve içtimai hayatı ile fikri terbiyesin-
de rehberimiz ilim ve fen olacaktır… İlim ve fen nerede ise
oradan alacağız ve milletin her ferdinin kafasına koyacağız.
İlim ve fen için kayıt ve şart yoktur.” demiştir.
Millî Mücadele kazanılıp 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet
ilan edildikten sonra, siyasi ve ekonomik alanlarla birlikte
hukuk ve kültür alanlarında da birçok değişim yaşanmıştır.
Atatürk, tebeşiri eline alarak kara tahtanın başına geçmiş,
Başöğretmen unvanıyla halka ders vermiş ve halkın eğitim
düzeyinin yükselmesi için özel çaba sarf etmiştir (Görsel 5.39). Görsel 5.39: Mustafa Kemal yeni harfleri tanıtıyor.
Mustafa Kemal Atatürk, eğitimin temel hedeflerinin
gerçekleştirilmesi ve hedefe ulaşacak eğitim politikalarının tespit edilmesi için 1924-1934 yılları
arasında altı defa rapor hazırlatmıştır. Bu raporlar doğrultusunda eğitimin çağdaş ilkeleri ortaya
çıkarılmaya çalışılmış, böylece eğitimin yaşanılan çağa uygun laik, akılcı, bilimsel, karma, disip-
linli ve işe yarar olması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Eğitimin ülke kalkınmasını hedeflemesi ve kendine güven duyan nesiller yetiştirmesi gerek-
tiği vurgulanmış, eğitim ülküsünün Türkiye’nin bağımsızlığına, kendi benliğine ve millî gelenek-
lerine uygun olması kararlaştırılmıştır.

SORU
Mustafa Kemal Atatürk’ün eğitim anlayışı hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Cumhuriyet Dönemi’nde çocukların; bedensel, zihinsel ve duygusal gelişimlerinin iyi yönde
gerçekleşmesini sağlamak ve çocukları temel eğitime hazırlamak amacıyla okul öncesi eğitime
büyük önem verilmiştir.
Bu dönemde ilköğretim alanında önemli gelişmeler yaşanmıştır. 1924 Anayasası’nda ilköğ-
retimin zorunlu ve parasız olduğu karara bağlanmış, bu kararla ilköğretim yaygınlaştırılarak
herkesin okuryazar olması için çalışılmıştır.

195