Page 27 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

Türklerde Eğitim Ve Bilim

Sultaniler
Fransız okulları örnek alınarak açılan bu okulların eğitim öğretim süresi altı yıldı. Bu okul-
lar, Müslüman ve gayrimüslim öğrencilerin birlikte öğrenim görecekleri şekilde planlanmıştır.

Dârülfünun
Osmanlı Devleti’nde eğitim öğretime şekil vermek amacıyla 1846 yılında faaliyete başlayan
Meclis-i Maarif-i Umumiye’nin 1846 yılındaki raporunda; “Her Osmanlı vatandaşının insanî
değerlerini yükseltmek, bütün ilim ve fenleri öğretmek, Osmanlı Devleti’ne kaliteli memur
yetiştirmek amacıyla İstanbul’da bir Dârülfünun açılması gerekir.” görüşüne yer verilmiştir.
Dârülfünun, 1863 yılında Kimyager Derviş Paşa’nın verdiği fizik ve kimya dersleriyle eğitim
öğretime başlamıştır. Bu okulun felsefe, edebiyat, tabii bilimler ve hukuk olmak üzere üç fa-
kültesi vardı. Dârülfünun’un öğretim süresi; üç yılı lisans öğretimi, bir yılı da bitirme tezi olmak
üzere dört yıldı.
1933 yılına kadar varlığını sürdüren Dârülfünun, yerini daha sonra İstanbul Üniversitesi’ne
bırakmıştır.

Dârülmuallimât (Kız Öğretmen Okulu)
1848 yılında açılan Darü’l Muallimin’den (Erkek Öğretmen Okulu) sonra Maarif-i Umumiye
Nizamnâmesi ile 1870 yılında kız ilkokulları ve kız rüştiyelerine bayan öğretmen yetiştirmek ama-
cıyla Darülmuallimât açılmıştır. Darülmuallimât okulu sırf kızlara yönelik olarak açılmış ve bu
okulda; dikiş nakış ve ameliyat-ı hiyatiye (biçki dikiş) gibi derslerin okutulması kararlaştırılmıştır.
Bu okulun toplum hayatına çok önemli katkıları olmuş, burada yetişen bayan öğretmenler
sayesinde okuyan kız çocuklarının sayısında büyük artış sağlanmıştır. Darülmuallimât, Cumhu-
riyet Dönemi’nde de etkisini sürdürmüştür.

Mekteb-i Hukuk
Hukuk fakültesi olarak açılan bu okulun öğretim süresi dört yıl olarak belirlenmiş ve 1880
yılında Mekteb-i Hukuk-u Şahane adıyla kurulmuştur. Açılışından iki yıl önce hazırlanan ni-
zamnâmesinde okulun Osmanlı kanunları ve siyaseti ile Osmanlı hukuk biliminin öğretimiy-
le meşgul olacağı belirtilmiştir. Bu okul, Avrupa’daki mahkemeler örnek alınarak yapılan yeni
mahkemelere hâkim yetiştirmek amacıyla açılmıştır.

Sanayi-i Nefise Mektebi
Bu okul, Osman Hamdi Bey’in 1882
yılında II. Abdülhamit tarafından buraya
müdür olarak atanmasıyla kurulan ilk
güzel sanatlar okuludur. Resmî adı Mek-
teb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane’dir. Sa-
nayi-i Nefise Mektebi Görsel (5.34), eği-
tim öğretim çalışmalarına 1883 yılında
başlamıştır.
Resim, heykel, mimarlık ve hak-
kaklık gibi bölümlerden oluşan Sanayi-i
Nefise Mektebi, ticaret nezaretine bağlı
olarak kurulmuş ve 1914 yılında kız öğ-
renciler için İnas Sanayi-i Nefise Mek-
teb-i Alisi olarak açılmıştır. 1928 yılında
adı Güzel Sanatlar Akademisi olarak de- Görsel 5.34: Sanayi Nefise Mektebi’nin ilk binası (İstanbul)
ğiştirilmiştir.

SORU

Tanzimat Dönemi’nde açılan kız öğretmen okullarının ne gibi faydaları olmuştur?

191