Page 24 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

5. Ünite

Takiyüddin (1526-1585)
Osmanlı bilim tarihinin en büyük astronomu (gök bilimcisi) olmuştur. Mısır, Şam ve
Semerkant astronomi ve matematik okullarını kendi şahsında birleştirmiş matematik, astrono-
mi, mekanik ve tıp konularında otuzun üzerinde eser kaleme almıştır. Osmanlı’nın ilk rasatha-
nesini III. Murat Dönemi’nde İstanbul’da inşa etmiştir.
Birçok rasat aletinin yanında, ekinoksları belirlemek için Zatü’l Evtar isimli yeni bir rasat
aleti daha icat etmiştir. Yıldızların enlem ve boylamlarının belirlenmesinde Venüs’ü kullanarak
farklı bir hesaplama usulünü keşfetmiştir. Güneş’in yıllık hareketinin bilinen değerini dakika
olarak hesaplamış, açıların ölçülmesinde sinüs, kosinüs, tanjant ve kotanjant gibi trigonometrik
fonksiyonları kullanmıştır.

Katip Çelebi (1609-1657)
Bibliyografya konusunda özel çalışmaları olan ve Hacı Halife ismiyle de bilinen ünlü bir Os-
manlı bilim insanıdır. Tarih ve coğrafya dalında da önemli çalışmalar yapmıştır. Keşfü’z Zunûn
adlı eseri birçok yazar ve kitabı tanıtan bibliyografik bir ansiklopedi niteliğindedir. Cihannüma
adlı eserinde ise birçok ülkeyi tanıtmıştır.

Hezarfen Ahmet Çelebi (1609-1640)
IV. Murat Dönemi’nde fen alanındaki engin tecrübeleri ve bilgisi
sayesinde meşhur olmuştur. Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçmayı başardığı
için Sultan Murat tarafından ödüllendirilmiştir.

Lagari Hasan Çelebi
1633 yılında IV. Murat’ın kızı Kaya Sultan’ın doğum gününde yapmış
olduğu roketle yerden 300 metre yukarıya kadar uçmuş (Görsel 5.28) ve
kendi yaptığı kanatlarla Sinan Paşa Kasrı önündeki denize iniş yapmıştır.
Lagari Hasan Çelebi, XVII. yüzyılda yaşamış ve insanlık tarihinde ilk kez
roketle uçan kişi olarak tarihe geçmiştir.
Osmanlı Devleti, büyük başarılara imza atan bilim adamları sayesin-
de eğitim ve bilim alanında asırlar boyunca öncü bir rol oynamış, lakin
XVI. yüzyılın sonlarına doğru eğitim sistemi bozulmaya başlamış, bu yüz- Görsel 5.28
yıldan sonra eğitim ve bilime verilen önem azalmıştır. Lagari Hasan Çelebi heykeli

SIRA SİZDE

Akşemseddin, Piri Reis, Kadızade-i Rumi, Sabuncuoğlu Şerafeddin, Takiyüddin,
Lagari Hasan Çelebi
Yukarıdaki bilim insanlarının adlarını, yaptıkları çalışmaları dikkate alarak uygun
olan kutucukların altına yazınız.

Deneysel farmokoloji çalışmaları yapan bi- Çizdiği Dünya haritası ile ün kazanmış bi-
lim insanıdır. lim insanıdır.
......................................................... .........................................................

Birçok alanda eser yazıp gökyüzü incele- Yaptığı roketler ile tarihe geçen bilim in-
meleri ile tanınan bilim insanıdır. sanıdır.

......................................................... .........................................................

Görülmeyen canlıların insanları hasta etti- Matematik ve fizik kurallarını gökbilimin-
ği teorisini geliştiren bilim insanıdır. de uygulayan bilim insanıdır.

......................................................... .........................................................

188