Page 19 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

Türklerde Eğitim Ve Bilim

SIRA SİZDE

Fatih Sultan Mehmet, kendi yaptırdığı Sahn-ı Seman Medresesi’nde eğitim öğre-
tim işleriyle meşgul olabilmek için kendisine bir oda verilmesini talep etti. Bu med-
resede eğitim veren öğretmenler, Fatih’in bu isteğini değerlendirmek amacıyla toplantı
yaptılar.
Yapılan görüşmeler sonrasında, Fatih’in bu medresede öğrenci ya da öğretmen olarak
görev yapmadığı için kendisine oda tahsis edilmesi uygun görülmedi. Ancak müderrisler
önünde yapılan sınavda başarılı olursa kendisine bir oda tahsis edilmesi kararlaştırıldı.
Yahya Akyüz, Türk Eğitim Tarihi, s. 67 (Düzenlenmiştir.)

Yukarıdaki metne göre Osmanlı Devleti’nin eğitim kurumlarında görev alma kri-
terleri (ölçütleri) hakkında neler söyleyebilirsiniz?

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde Süleymaniye Medresesi hizmete girmiş, bu medre-
senin hizmete girmesiyle birlikte, medreselerde yeni düzenlemeler yapılmıştır. Yeni açılan med-
reseler Tıp, Dârüşşifa ve Dârül-hadis’ten oluşmuştur.
Fatih ve Kanuni dönemlerinde açılan medreseler, dönemin önemli eğitim kurumları arasın-
da yer almış ve daha sonraki dönemlerde açılan medreselere örnek olmuştur. Osmanlı medrese-
leri XVI. yüzyıla kadar önemli gelişmeler göstermiş, bu yüzyıldan sonra da bozulmaya başlamış-
tır. Medreseler Cumhuriyet’in ilanından sonra 3 Mart 1924 tarihinde yürürlüğe giren Tevhid-i
Tedrisat Kanunu ile kaldırılmıştır.

Saray Eğitimi
Saray, Osmanlı Devleti’nde padişah ve
ailesinin ikamet ettiği ve devlet işlerinin yü-
rütüldüğü yerdi. Sarayda bulunan eğitim ku-
rumları; Enderun, Harem ve Şehzadegân’dan
oluşmaktaydı.
Enderun (Görsel 5.24), mülkî ve askerî
alanda yüksek dereceli devlet memuru yetiş-
tirilmesi amacıyla açılmış olan yüksek eğitim
kurumuydu. İlk zamanlar bu okula, devşirilen
gayrimüslim çocuklar alınırken, zamanla Türk
çocukları da alınmaya başlamıştır. II. Murat
Dönemi’nde kurulan ve Fatih Dönemi’nde teş-
kilatlandırılan bu okullarda eğitim öğretim XIX.
yüzyıla kadar devam etmiştir. Görsel 5.24: Enderun Mektebi (İstanbul)
Askerî ve sivil yöneticiler bu okullarda
yetiştirilmiş, yetenekli olanlar iyi bir eğitim-
den geçirilerek devlete kazandırılmıştır. Bu okulların amacı, nitelikli ve güvenilir devlet adamları
yetiştirmekti. Enderun mektebinde medreselerden farklı olarak, asker ve yöneticilerin bilmesi
gereken dersler yer alırdı. Harita yapımı, muharebe sanatı ve siyaset bu dersler arasında yer
alırdı. Enderun öğrencileri, bedensel gelişimlerini sağlamak amacıyla ata binme ve cirit atma gibi
çeşitli spor dallarıyla da uğraşırlardı.

183