Page 32 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

5. Ünite

Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde ülkede yaklaşık 72 ortaokul mevcuttu. 1927-1928 öğre-
tim yılında bazı ortaokullarda karma eğitim uygulanmaya başlanmış, ortaokulların sayısının
artırılması için çalışmalar yapılmıştır. Atatürk zamanında yapılan bu çalışmalar sonucunda, o
dönemdeki ortaokulların sayısı %100 oranında artmıştır.
İdadî ve sultaniler, 1924 yılında üç yıllık ortaokul ve üç yıllık liselere dönüştürülmüştür.
1924’te Türkiye’deki toplam lise sayısı 23 iken, Atatürk Dönemi’nde bu sayı %300 oranında art-
mıştır. Bu dönemde Atatürk, bazı ders kitaplarının yazımı ve bu dersleri verecek öğretmenlerin
yetiştirilmesi ile yakından ilgilenmiştir.
Cumhuriyet’in ilan edildiği dönemde, mesleki ve teknik eğitim yeteri kadar gelişmemişti.
Mesleki ve teknik okulların gelişerek Türk toplumunun ihtiyaçlarını karşılayacak seviyeye geti-
rilmesi için araştırma ve çalışmalar başlatılmış, bu amaçla 1927 yılında akşam ticaret okulları
açılmıştır. Kız sanat okullarının ismi bu tarihten itibaren Kız Enstitüsü olarak değiştirilmiş ve
kız sanat okullarının sayıları artırılmaya çalışılmıştır. 1928-1929 öğretim yılında, bölge sanat
okulları bünyesinde, akşam erkek sanat okulları bölümü açılmıştır. Bu okulların sayısı her ge-
çen yıl artmış ve 1938 yılında bu okulların sayısı 64’ü bulmuştur.
Atatürk Dönemi’nde bilimsel ve kültürel gelişmelere öncülük etmek ve çağdaş bir yüksek
öğretim oluşturmak amacıyla, 1933 yılında üniversi-
te reformu yapılmıştır. Bu reform ile birlikte İstanbul
Üniversitesi (Görsel 5.40), Yüksek Ziraat Enstitüsü,
Orman Fakültesi ve Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül-
tesi gibi üniversiteler açılmış, 1938 yılına gelindiği
zaman, üniversite ve yüksek okul sayısında %189
oranında bir artış sağlanmıştır.
Yeni Türk harflerinin kabulünden sonra eğitim
seferberliğine daha fazla önem verilmiş, yeni harfleri
tanıtmak ve halkın okuma yazma oranını artırmak
amacıyla millet mektepleri açılmıştır (1928).
Halkevleri, 1912 yılında kurulan Türk Ocakla-
rı’nın yerini almış Atatürk, şehirlilerden köylülere
kadar herkesin ilmî ve fikrî gelişimine katkı sağla-
mak amacıyla, yeni halk evlerinin kurulmasını iste-
miştir (1932). Bu konudaki çalışmaları bizzat takip
eden Atatürk, birçok halk evini de ziyaret etmiştir.
Halk evleriyle ilgili kendisine sorulan bir soruya Görsel 5.40: İstanbul Üniversitesi
“Mutluyum, çünkü başardım.” diye cevap vermiştir.

Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Alanındaki Değişimler

Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu ile bütün okullar Eğitim Bakanlığı’na bağ-
lanmış ve bu sayede eğitim-öğretim birliği sağlanmıştır.
Medreseler kaldırılmış, din görevlileri yetiştirmek için imam-hatip okulları ve ilahiyat
fakülteleri açılmıştır.
Eğitimde; çağdaş, demokratik ve laik bir sistem benimsenmiştir.
Tarih ve dil konularında millîleşme hız kazanmıştır.

Okuma yazmayı kolaylaştırmak ve okuryazar oranını artırmak amacıyla yeni Türk
harfleri kabul edilmiştir (1 Kasım 1928).
Kadınların eğitimine de önem verilerek karma eğitim sistemine geçilmiştir.

SORU
Cumhuriyet Dönemi’nde eğitim alanındaki değişimlerin önemini açıklayınız.

196