Page 30 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

5. Ünite

Yabancı Okullar
Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransa’ya Tablo 5.4: 1897’de Osmanlı Devleti’ndeki Azınlık
verdiği ayrıcalığı (kapitülasyon) fırsat bilen Okulları ve Yabancı Okullar
diğer Avrupalı devletler de Osmanlı Dev- Azınlık Okulları Yabancı Okullar
leti’nde okullar açmaya başlamıştır (Tab-
lo 5.4). Oysa kapitülasyonlar ekonomik Millet Okul Ülke Okul Sayısı
amaçlar için hazırlanmıştı ve kapitülasyon- Sayısı
larda eğitimle ilgili bir hüküm yer almamış- Rum 4.390 Amerika 131
tı.
Bu duruma rağmen Osmanlı Devle- Ermeni 851 Fransa 127
ti’nde yabancı okulların açılmasına Papa ve Bulgar 693 İngiltere 60
Fransa öncülük etmiştir. 1583 yılında Ciz- Yahudi 331 Almanya 22
vit rahibinin İstanbul’a gelmesini sağlayan
Papa ve Fransa Devleti, Cizvit rahibinin İs- Sırp 85 İtalya 22
tanbul’da Saint Benoit (Sant Benot) Kilise- Romen 63 Avusturya 11
si’ne yerleşmesini sağlamıştır. Saint Benoit Katolik
kilisesine yerleşen Cizvit rahibi, burada bir Rum 60 Rusya 7
okul açılmasını sağlamıştır. Daha sonraki İran 4
dönemlerde kapitülasyonları bahane eden
birçok ülke Osmanlı Devleti’nde okullar Toplam 6.473 Toplam 384
açmaya devam etmiş, 1839 yılına kadar Mustafa Önder, Türk Eğitim Tarihi, s.156
Katolik Mezhebi’ne mensup Hristiyanların
açtığı okulların sayısı 40’a ulaşmıştır.
Osmanlı topraklarında ilk Protes-
tan mezhebine mensup misyoner oku-
lu, 1824 yılında Beyrut’ta Amerikalılar
tarafından açılmış, daha sonra bu okul-
ların açılışları hızla devam etmiştir. Ge-
nelde din adamlarının çabalarıyla açılan
bu okullar (Görsel 5.38), dinî amaçla-
rın dışında ekonomik, kültürel ve siyasi
amaçlar için de misyonerlik faaliyetleri
yapmıştır.
Osmanlı Devleti’nde 1869 Maarif-i
Umumiye Nizamnâmesi’ne kadar yaban-
cı okullarla ilgili düzenleme yapılmamış,
Lozan Antlaşması ile birlikte gayrimüs-
lim ve yabancı okullara tanınan ayrıca-
Görsel 5.38: Fener Rum Erkek Lisesi (İstanbul) lıklar tamamen kaldırılmış, bu okulların
Türk kanun ve yönetmeliklerine tabi ol-
maları sağlanmıştır.

SIRA SİZDE

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, Osmanlı topraklarındaki yabancı okul sa-
yısında artış olmasının sebepleri nelerdir? Yazınız.

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

194