Page 4 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 6.Ünite

6. Ünite

Hunlarda demircilik sanatı da oldukça gelişmiştir. Bunu, onların yaptıkları silahlardan ve
günlük hayatta kullandıkları mutfak eşyalarından anlamak mümkündür. Noin Ula (Moğolistan)
bölgesindeki kurganlardan çıkarılan hayvan ve insan figürleriyle işlenmiş gümüş levhalar, eyer
takımları, kuşak süsleri, ağaç eşyalar, mücevherler ve araba tekerleri Hun sanatı için önemli
örneklerdir. Hunlar dokumacılıkta da ileri bir noktadaydı. Altaylardaki Pazırık kurganlarından
çıkarılan MÖ IV. yüzyıldan kalma bir halı, en eski Türk halısı olarak kabul edilmektedir. Gördes
düğümü tekniğiyle dokunmuş olan bu halıda, kırmızı fon üzerine işlenmiş yirmi dört kare çer-
çeve yer almaktadır.
Her karenin içine Hun gülü denilen soyut kompozisyonların işlendiği bu halının zeminine,
süvariler ile geyik figürleri ustaca yerleştirilmiştir. Türkler dokudukları halılarda geyik figürlerini
sık sık kullanmıştır. Çünkü Türklerde geyik, yerin ve göğün simgesi olarak görülmüş; geyiğin
ruhları öteki dünyaya taşıdığına inanılmıştır.
İlk Türkler tarafından dokunan bu halılar, Orta Asya Türkmen dokumacılığının çıkış nok-
tası olmuş, buralarda kullanılan dokuma teknikleri ve halı figürleri, daha sonra Selçuklular
aracılığıyla Anadolu’ya taşınmıştır (Görsel 6.7).

Geyik figürlerinde geyiğin iç
organları da belirtilmiştir.

Hun Gülü olarak adlan-
dırılan motif, birçok yerde
kullanılmıştır.

Hun süvari figürleri, son
derece başarılı bir şekilde
dokunmuştur.

Görsel 6.7: Pazırık halısından bir kesit
SORU

Toplumlardaki sembol ve figürlerin sonraki nesillerde de devam etmesinin önemi nedir?

Hun kurganlarından çıkan önemli eserler
arasında, deri malzemeden yapılan eşyalar da
yer almıştır. Renkli keçe ve eyer örtüleri üzeri-
ne yerleştirilen hayvan figürleri (Görsel 6.8),
derinin üzerine işlenmesiyle elde edilmiştir.
Deri üzerine işlenen bu figürlerde, pars ile ge-
yik ve kartal ile geyik mücadeleleri ön plana
çıkmıştır.
Moğolistan’daki Wu-lan-ch’a-pu (Vulan-
ceypu) Bozkırları’nda 1989 yılında bulunan
Hun resminde, on iki hayvanlı takvim ile ilgi-
li resimlere rastlanmıştır. Yine Moğolistan’ın
Yin-Shan (Yi-Şan) bölgesinde Hun Dönemi’ne Görsel 6.8: Kartal ve geyik figürlü eyer
ait birçok duvar resimleri bulunmuştur.
Hunlara ait heykeller; ahşaptan, pişmiş topraktan ve madenlerden yapılmış, Hun heykel
sanatında hayvan tasvirleri çok gerçekçi bir şekilde işlenmiştir.
İlk Türk devletlerinde müzik ve eğlence de önemli bir yere sahipti. Avrupa Hun Devleti hü-
kümdarı Attila, sık sık ziyafetler verir ve kopuz eşliğinde kahramanlık müzikleri dinlerdi.

204