Page 7 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 6.Ünite

Türklerde Sanat

Budizm’de lotus çiçeği kutsal bir sembol olarak kabul edildiği için bu çiçek motifi Uygurlar-
da sıkça kullanılmıştır. Freskolarda Uygur prensinin Buda’ya lotus çiçeği sunduğu resmedilmiş,
metalik eşyaların süslenmesinde asma filizleri, lotus ve incir çiçekleri kullanılmıştır.

SIRA SİZDE

Hunlar ve Kök Türkler zamanında yapılan resim sanatında hayvan üslubu öne
çıkarken Uygurlarda bitki üslubunun ön plana çıkmasının sebebi ne olabilir?

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

Tapınak ve sivil mimarileri süsleyen fresklerde; vakıfçılar, erkek ve kadın figürleri ile asker-
ler, realist bir üslupla tasvir edilmiş, aynı üslup minyatürlerde de kullanılmıştır. Mavi ve kırmızı
renkte gerçekçi olarak sunulan resimler, dönemin yüz yapısı ve kıyafetleri hakkında önemli bilgi-
ler vermektedir. Uygurlar, çiniyi bir süsleme sanatı olarak değer-
lendirmiş ve çiniyi tapınakların zeminlerini süslemek amacıyla BİLGİ NOTU
kullanmışlardır.
Minyatür sanatı, Uygurlarda Mani dininin etkisiyle geliş- Fresk, yaş sıva üzerine
miştir. Bu sanat, İslami dönem resim sanatını da özellikle yüz yapılan resimlere verilen
yapısı ve giysileri ile etkileyerek İslami motiflere bürünmüştür. isimdir.

SORU
●
Uygurlarda yerleşik hayatın yaygınlaşması ile birlikte sanatın hangi dalları gelişmiştir?

Uygurlarda heykel sanatının temeli Kök Türklerdeki balballara dayanmaktadır. İlk dönem
normal insan boyutundaki heykeller, ilerleyen dönemlerde devasa büyüklüklerde yapılmaya
başlamıştır. Heykeller (Görsel 6.13), önemli kişiler ve seçkin askerler için dikilmiş, bu heykeller
kaplumbağa kaidesi üzerine yerleştirilerek dikili taş anlayışı bu dönemde de devam ettirilmiştir.
Uygurlar; süslü masalar, sehpalar ve müzik aletleri yaparken ahşaptan yararlanmıştır. Zira
Uygurlara ait olan minyatürlerde ahşap yemek masalarına rastlanmıştır.
Hunlarda ve Kök Türklerde olduğu gibi Uygurlarda da at arabacılığı ve oy-
macılığın çok gelişmiş olduğu, minyatürlerden anlaşılmaktadır.
Uygurlarda pandomim sanatı, tiyatro ve müzik de oldukça gelişmiş-
ti. Çinli elçi Wang Yen-Te, yazmış olduğu seyahatnamesinde, Uygurla-
rın sahne oyunları sergilediklerinden bahsetmektedir. Ayrıca arkeolojik
kazılarda bu döneme ait tiyatro ile ilgili belgelere de rastlanmıştır.
Uygurlar Dönemi’nde müzik, Kök Türklere göre daha zenginleşmiş
ve çeşitlenmiştir. Uygurlarda bireysel müziğin yanında, toplu hâlde
gerçekleştirilen müzikler de yapılmıştır. Sarayda müziğe çok büyük önem
verilmiş ve saray müzisyenleri işlerini yaparken son derece disiplinli
hareket etmişlerdir.
Wang Yen-Te, Uygurları ziyaret ettiği zaman pek çok yerde müzis-
yenlere rastladığından söz etmiş, tapınaklarda dinî müziklerin söylen-
Görsel 6.13
Uygur Dönemi’ne ait heykel diğini belirtmiştir. Uygurların yüzü aşkın farklı çalgı ile müzik yaptıkları
kaynaklarda belirtilmiştir.
Uygurlarda resmî çalgılara kövrük denilirdi. Bunlar altınlı davul ve altınlı borudan oluşu-
yordu. Kopuz Uygurlarda da kullanılmıştır. Ayrıca uda benzeyen bir çalgı olan ve adına pipa/

207