Page 15 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvarlar ve Genel İşleyişleri

1. LABORATUVARLAR VE GENEL IŞLEYIŞLERI

Fen öğretiminin amacı; eleştirel düşünen, araştıran, gözlem yapan, günlük hayatla fen konuları arasında bağlantı
kuran, karşılaştığı sorunları bilimsel yöntemlerle çözen, geniş ve bilimsel bakış açısına sahip bireyler yetiştirmektir.
Fen öğretimi, bu amaç doğrultusunda laboratuvar çalışmaları ile desteklenmektedir.
Laboratuvarlar; deney, gözlem ve araştırmaların yapıldığı, ölçümlerin kontrollü koşullarda gerçekleştirildiği, deney
ve araştırmalara yardımcı alet ve cihazların bulunduğu yerlerdir. Laboratuvarda gözlem veya soyut algılamalar so-
mutlaşarak anlam kazanır. La boratuvarlar; okullarda, üniversitelerde, hastanelerde, kliniklerde, fabrikalarda, ens-
titülerde, araştırma ve gözlem alanlarında bulunmaktadır.

Laboratuvarlarda genel işleyişin ve öngörülen çalışmaların sorunsuz bir şekilde yürütülebilmesi için laboratuvar
güvenlik kurallarının bilinmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra güvenlik ekipmanları, kimyasal maddeleri sınıflan-
dırma, etiketleme, depolama, oluşan atıkların yönetimi gibi öncelikle güvenliğe hizmet eden laboratuvar hijyen pla-
nı da hazırlanmalıdır.

1.1. LABORATUVAR GÜVENLIK KURALLARI

Laboratuvarlarda çalışmaya başlamadan önce iş sağlığı ve güvenliği için laboratuvar güvenlik kuralları ve kim-
yasal maddelerle güvenli bir şekilde nasıl çalışılacağı konusunda bilgi edinmek gerekir. Laboratuvarların çalışma
yapılan ciddi ortamlar olduğu unutulmamalı ve laboratuvarlarda düzeni bozacak veya tehlikeye yol açabilecek şe-
kilde hareket edilmemelidir. Laboratuvarda çalışırken kişinin sadece kendi hayatından değil, laboratuvar ortamında
bulunan herkesin hayatından sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle genel laboratuvar güvenlik kuralları
öğrenilmeli, herhangi bir deneye başlamadan önce yapılacak olan deneyin risk ve tehlikeleri iyice araştırılmalıdır.
Araştırma sonrasında gerekli tedbirler alınarak deney dikkatlice yapılmalıdır.
Laboratuvar genel güvenlik kuralları şunlardır:
1. Yazılı ve sözlü olarak ifade edilen tüm talimatlar dikkatle takip edilmelidir.
2. Laboratuvarda acil durumda kullanılacak olan yangın tüpleri, alarm düğmeleri, ilk yardım malzemeleri, çıkış
kapılarının konumları ve kullanımları gibi bilgiler önceden bilinmelidir.
3. Deney öncesi -yapılabilecek hata ve gereksiz kimyasal harcamaların önlenebilmesi amacıyla- deney planı
çıkarılmalıdır.
4. Zararlı olabilecek kimyasallar ile çalışıldığı unutulmamalıdır.
5. Sorumlu kişi izin vermedikçe kimyasal maddelere, deney düzeneklerine, diğer malzeme ve cihazlara dokunul-
mamalıdır.
6. Laboratuvar önlüğü giyilmeli ve önlüğün önü iliklenmelidir.
7. Laboratuvarda çalışıldığı sürece çalışmanın özelliğine göre gözleri ve cildi korumak için gözlük, yüz maskesi,
eldiven gibi koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.

8. Laboratuvarda kontak lens kullanılmamalıdır.
9. Kimyasal madde dökülmesine ve cam kırılmasına tedbir olarak daima kapalı ayakkabı giyilmelidir.
10. Uzun saçlar mutlaka toplanmalı, yüzük ve bilezik gibi takılar çalışmaya başlamadan önce çıkarılmalıdır.
11. Laboratuvara herhangi bir şekilde yiyecek ve içecekle girilmemeli, laboratuvarda yiyecek ve içecek kesinlikle
tüketilmemelidir.
12. Cep telefonları çalışma alanının uzağında bulundurulmalıdır.
13. Laboratuvarda dikkat dağıtacak veya tehlikeye neden olacak hareketlerde bulunulmamalı, deney yapılırken
telefon ve benzeri dikkat bozucu cihazlarla uğraşılmamalıdır.
14. Laboratuvar ortamında çalışılırken her türlü açık yara mutlaka yara bandı gibi uygun tıbbi malzeme ile kapa-
tılmalıdır.

14