Page 155 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Tekniklerine Giriş

DC Akım Ölçümü

Akım ölçümü, elektrik çarpması tehlikesi olduğu için dikkatli şekilde yapılmalıdır. İlk olarak devrenin anahtarı kapa-
tılmalıdır, fişi çekilmelidir ya da pili çıkarılmalıdır.

Siyah probu COM portuna takınız. Kırmızı probu V, Ω, mA portuna takınız. Multimetrenin kademesini bölü-
mündeki en yüksek değere getiriniz. Ölçülecek akım µA, mA düzeyinden büyük ise kademe anahtarını amper kade-
mesine alınız ve probu yüksek akım soketine bağlayınız. Multimetrenin ON/OFF düğmesine basarak multimetreyi
çalıştırınız. Probun sivri uçları, hangi devre elemanının üzerinden geçen akım bulunmak isteniyorsa devre elema-
nına seri olarak bağlanır. Bunun için devre elemanın ayaklarından birisi multimetrenin kontrol ucuna bağlanır. Mul-
timetrenin diğer kontrol ucu ise devre elemanının ayağının çıkarıldığı yere bağlanır. Daha sonra devrenin anahtarı
açılır, fişi takılır. Ekranda 0 rakamı çıkarsa kademe değeri bir düşük olan seviyeye getirilir. Tekrar ölçüm yapılır. Bu
işleme sonuç bulunana kadar devam edilir. Ölçüm sonucu hakkında tahminî bir değer varsa multimetre üzerinde bu
değerin bir üst değeri seçilir, ölçüm alınamazsa yavaşça ayar düğmesi değeri düşürülür.

AC Akım Ölçümü
Genel hatlarıyla DC akım ölçümündeki aynı basamaklar gerçekleştirilir.

Multimetrenin kademesi DC için bölümündeki değerlere getirilirken AC için bölümündeki en yüksek de-
ğerden ölçülmeye başlanmalıdır.

Elektroskop Kullanımı

Elektroskop ile bir cismin yüklü olup olmadığı, yüklü ise yük işareti belirlenmektedir. Elektroskop ile cisimlerin net
yük miktarı bulunmaz. Elektroskopun kısımları Görsel 3.209’da gösterilmiştir.

İletken topuz
Yalıktan tıkaç

Cam fanus

İletken yapraklar

Yalıtkan ayak

Görsel 3.209: Elektroskopun kısımları

Bir cismin yüklü olup olmadığını anlamak için cismi nötr bir elektroskopun topuzuna yaklaştırmak ya da dokun-
durmak gerekmektedir. Cisim elektroskopun topuzuna yaklaştırıldığında elektroskopun yaprakları açılıyorsa cisim
yüklüdür, elektroskopun yapraklarında herhangi bir hareket gözlemlenmezse cisim nötrdür. Cisim elektroskopun
topuzuna dokundurulduğunda elektroskopun yaprakları açılıyorsa cisim yüklüdür, elektroskopun yapraklarında
herhangi bir hareket gözlemlenmezse cisim nötrdür. Negatif yüklü bir elektroskopun topuzuna bir cisim yaklaş-
tırıldığında elektroskopun yaprakları daha fazla açılıyorsa cisim negatif yüklüdür. Pozitif yüklü bir elektroskopun
topuzuna bir cisim yaklaştırıldığında elektroskopun yaprakları daha fazla açılıyorsa cisim pozitif yüklüdür.

pH Metre Kullanımı
pH metre, çözeltilerin asidik ya da bazik olduğuna karar vermek için pH değerini ölçen cihazdır.
pH metre, temiz ve tozsuz bir ortamda bulundurulmalıdır. Uzun süre (yaklaşık 1 ay) kullanılmamış ise kalibre edil-
mesi gerekmektedir.

154