Page 152 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Multimetrelerin kullanımı sırasında gerekli olan kırmızı ve siyah renkli iki kablosu vardır. Devreye bağlamak için
kullanılan bu kablolara “prob” adı verilir. Multimetre üzerinde ise bu kabloların bağlanabilmesi için üç port vardır.
Siyah kablonun ucu “ortak (COM)” bağlantı noktasına takılır. Kırmızı uç, istenen işleve bağlı olarak diğer bağlantı
noktalarından birine takılır.
Multimetreler kullanılmadan önce pili kontrol edilmelidir. Daha sonra süreklilik kontrolü yapılmalıdır. Süreklilik testi
sayesinde bir şey için (tel gibi) süreklilik söz konusuysa o nesnenin üzerinden elektrik akımının serbestçe bir uçtan
diğer uca akacağı söylenebilir. Bir sistemde süreklilik mevcut değilse bu devrede bir yerde bir kesintinin başka bir
deyişle bağlantısızlığın olduğu anlaşılır. Bu; aynı zamanda yanmış sigorta devresini, yanlış şekilde bağlanmış bir
devreyi ya da kötü lehimlenmiş bir bağlantı noktasını da gösterebilir.

Süreklilik testi

İlk olarak devreden akım geçmediğinden emin olunmalıdır. Anahtar kapatılabilir, fişi çekilebilir veya piller
çıkarılabilir.
Siyah probu COM portuna takınız.
Kırmızı probu V, Ω, mA portuna takınız.

Multimetrenin kademesini arama ( ) bölümüne getiriniz.
Probların kontrol uçlarını birbirine dokundurunuz.
Multimetre ekranı, sıfırı veya ona çok yakın bir değeri gösterecektir. Bu durumda ise multimetreden bip sesi duyu-
lacaktır. Sonuç olarak süreklilik sağlanmıştır, denir. Test akımı bu yolla ölçülememişse bunun anlamı sürekliliğin
olmamasıdır. Ekran ise ya 1’i ya da OL (openloop) işaretini gösterir, bu durumda açık (bağlanmamış) devre olduğu
anlaşılır.
Süreklilik testini tamamlamak için ölçüm yapılacak olan parçaya veya devrenin iki ucuna da kontrol çubuğunun ucu-
nu değdiriniz. Hangi kontrol ucunun hangi uca değdiği önemli değildir zira süreklilik kontrolünde artı veya eksi ucu
bir önem arz etmez. Önceki gibi süreklilik varsa ekran sıfırı veya ona yakın bir sayıyı gösterirken bip sesi de duyula-
caktır. Ekran 1’i veya OL (açık devre) işaretini gösteriyorsa süreklilik yoktur. Başka bir deyişle akım, bir uçtan diğerine
geçmemektedir.

Multimetrenin süreklilik ölçecek ayrı bir ünitesi yoksa multimetrenin ibresi, en düşük direnç moduna getirilir. Bu
modda multimetre, bir kontrol ucundan akım yollarken diğer uçtan alınan akımı ölçer. Kontrol uçları bağlantılı ise
akım bu devre üzerinden geçecektir. Bu durumda ekranda sıfır veya ona yakın bir değer görünür. Bu çok küçük direnç,
bir sürekliliğe sahip olduğunun başka bir ifadesidir. Hiçbir akım ölçülmezse bu, süreklilik yok anlamına gelir ki ekran
1 veya OL ifadesini gösterecektir.
Uyarı:

• Multimetreyi kesinlikle çalışan devreye veya cihaza bağlantı yapmayınız, mevcut bağlantıya müdahale etmeyiniz.
• AC-DC kademe seçiminin yanlış yapılması, ölçülen değerin yanlış tespit edilmesine neden olur.
• Prob uçları kademe seçimi kontrol edildikten sonra bağlanmalıdır.
• Ölçüm yaparken probların metal kısmına kesinlikle dokunmayınız.
• Alternatif akım, insan hayatına neden olabilmektedir. Alternatif akım ile çalışırken daha dikkatli olunuz.

DC Voltaj Ölçümü

Siyah probu COM portuna takınız. Kırmızı probu V portuna takınız. Multimetrelerde ayrı V noktası olmadığında ise
V, Ω, mA portuna takınız. Multimetrenin kademesini bölümündeki en yüksek değere getiriniz. Multimetrenin
ON/OFF düğmesine basarak multimetreyi çalıştırınız. Probun sivri uçları, hangi devre elemanının uçları arasındaki
potansiyel farkı bulmak isteniyorsa oraya dokundurulur. Ekranda ölçüm sonucu çıkarsa sonuç kaydedilir. Ekranda 0
rakamı çıkarsa kademe değeri bir düşük olan seviyeye getirilir. Tekrar ölçüm yapılır. Bu işleme sonuç bulunana kadar
devam edilir. Ölçüm sonucu hakkında tahminî bir değer varsa multimetre üzerinde bu değerin bir üst değeri seçilir,
ölçüm alınamazsa yavaşça ayar düğmesi değeri düşürülür.

151