Page 248 - GRAFİK TASARIM 11

Alman asıllı Johannes Gutenberg, 1430 yılında bir kuyumcu ya-
nında oyma işlerinde çalışırken hayatına yeni bir yön verecek
olan fikri ortaya koyma imkânı arıyordu. Bu fikir, ayrı ayrı harf şe-
killerini yan yana getirerek sayfa yapmak ve bir sayfayı bastıktan
sonra dağıtılacak harfleri yeni sayfaların düzenlenmesinde tekrar
kullanmak şeklindeydi. Gutenberg, 1450’de bir kitabın tipografi
tekniği ile basılabilmesine olanak sağlayan sistemi bulmuş, ma-
denî harfler dökküp ilk kitabını basmıştır. Aynı zamanda bu ça-
lışmaların sonucunda basit bir tipo baskı makinesi geliştirmiştir.
Gutenberg ve ortakları Johann Fust [Yuhan Fust (...-1466)] ile
Peter Schöffer [Peter Şefır (1425-1503)], tipo baskı makinasını
kullanan ilk matbaa çalışanlarıdır. Bu teknikle daha geniş bir halk
kitlesine ulaşma imkânı doğmakta ve kitaplar basılmaktadır (Gör-
sel 5.18).
XV ve XVI. yüzyıllarda İtalya’da ünlü çizim ustalarının yetiştiği

Görsel 5.18: görülür. İtalya’da baskı makinesinin çıkmasından hemen sonra
Gutenberg’in bastığı ilk kitabından 1471’de Silius Italicus’un (Silyus İtalikus) “Punica (Punika)” adlı
bir sayfa kitabı gibi alegorik nitelikte kitapların basılması ve bunların re-
simlenmesi, baskı sanatının kuzey ülkelerinde olduğu gibi geliş-
mesini sağlamıştır. O yüzyıllarda Fransa, İtalya, Almanya ve az
da olsa İngiltere’de kitaplar basılmıştır. Lucas Cranach ve Albre-
cht Dürer’in dinsel konular içeren özgün eserleri ağaç baskı ile
çoğaltılmıştır (Görsel 5.19).
XVI. yüzyılın ilk yarısında ağaç baskıda, özellikle Hans Holbein’in
[Hans Holbein (1497-1543)] eserlerinde görüldüğü gibi çizgi sa-

Görsel 5.19:
Özgün baskı, Lucas Cranach

Ders Dışı Etkinlik

16. yüzyılda ressam Lucas
Cranach [Lukas Kıranah
(1472-1553)], yayımladığı
baskı çalışma eserlerini
araştırınız. Bu örnekleri sı-
nıfa getirerek arkadaşları-
nızla paylaşınız.

246