Page 313 - GRAFİK TASARIM 11

5.1.2. Özgün Baskı Resim Çeşitleri

Geleneksel özgün baskı resmin dört genel kategorisi bulun-
maktadır: çukur baskı (gravür), düz baskı, şablon baskı (se-
rigrafi) ve yüksek baskı (relief). Günümüzde en çok kullanılan
baskı türü ise “dijital baskı” olarak bilinmektedir.

1) Çukur Baskı (Gravür)

Çukur baskı tekniğinde, metalin oyulmuş bölümlerine merda-
neyle boya verilir ve bu bölümler boyayla doldurulur. Yüksek
kısımları telayla temizlenir ve pres aracılığıyla kâğıda aktarılır.

a) Ağaç gravür: Ağacın gövdesine dik kesilmiş bir kütük bö-
lümü alınır. Ağacın sert ve sık dokulu olması, baskının daha
iyi sonuç vereceği anlamı taşımaktadır. Sanatçı, çizdiği dese- Görsel 5.17. Ters yüz serisi 22.1, Ahşap
ni o bölüme aktararak oyma işlemlerine başlar. Renkli baskı baskı, Can Aytekin, 78x53.5 cm, 2016
yaparken her renk için ayrı ahşap blok kullanılır. Desen, baskı
aşamasında siyah zemin üzerinde beyaz olarak çıkmaktadır
(Görsel 5.17).

b) Aside yedirme: Metal plakanın zemini, aside dayanıklı bir
vernikle kaplanır. Vernik sıyrılarak metal plakanın üzerine de-
sen çizilir. Plaka, asit banyosuna batırılarak bekletilir. Asit, de-
sen olarak sıyrılmış yerlerdeki metali yemeye ve oralarda çu-
kurlar oluşturmaya başlar. Çukurların derinliği, aside yedirme
zamanı ile ayarlanır. Plaka, asitte çok fazla bırakılırsa çukurlar
daha derin olacaktır. Bu açıdan zaman oldukça önemlidir. Asi-
de yedirme tekniğinde, gravür baskı tekniğindeki gibi pres iş-
lemlerinden geçirilerek baskı yapılır (Görsel 5.18).

c) Leke baskı (akuatint): Değişik büyüklüklerdeki kuru toz ver-
nik, metal plaka yüzeyine serpilir. Vernik, alttan ısıtılıp eritilir
ve böylece verniğin plaka yüzeyine yapışması sağlanır. Asit
banyosuna batırılan plakanın serpintiyi almayan yerleri asiti
yemektedir. Böylece nokta serpintili dokular elde edilir. Akua-
tint, diğer tekniklerle birlikte kullanılabilen bir tekniktir.

2) Düz Baskı

Baskı kalıbının üstünde yükseklik ve çukurluklar bulundurma-
dan, yüzeyi suyla ya da kimyasal yollarla hassaslaştırarak yü- Görsel 5.18. İsimsiz, asitle kazı,
Yasemin Nur, plaka: 12.5x10.5 cm,
zey üzerinde boya alıcı bölümler oluşturulması yoluyla yapılan kâğıt: 53x37.5 cm, 2017

SINIF DIŞI ETKİNLİK

Tarihsel süreç içerisinde çukur baskı resim tekniği yapan sanatçılarımızı araştırınız. Araştırma sonuç-
larınızdan oluşan bir dosya hazırlayınız. Çalışmanızı sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

311