Page 117 - GENEL SANAT TARİHİ 9

ANTİK YUNAN, ROMA, ERKEN HRİSTİYAN VE BİZANS SANATI

Roma mimarlığına özgü bir diğer kamu binası, halkın günlük yaşamında önemli yer tutan
hamamlardır. Hamamlar hem artan nüfusun temizlik gereksinimlerini karşılayan hem de insanların
uyuma, dinlenme, okuma, sohbet etme ve spor yapma gibi faaliyetleri gerçekleştirdikleri kompleks
binalardı. İmparatorluk Dönemi’nden itibaren anıtsal boyutlarda inşa edilen hamamlar farklı işleve
sahip bölümlerden meydana gelirdi. Tipik bir Roma hamamı; beden hareketlerinin gerçekleştiği
ve genç erkeklerin spor alanı olan açık bir avlu (palaestra), yıkanma öncesi elbiselerin değiştirildiği
hazırlık bölümü (apodyterium), oturma sıralarının bulunduğu soğukluk bölümü (frigidarium), içinde
genellikle bir havuzun bulunduğu ılıklık mekânı (tepidarium) ve sauna hücrelerinin de yer aldığı asıl
yıkanma bölümlerinden (calidarium) oluşurdu. Bazı hamamlar; dükkânlar, kütüphane, gençlerin
eğitim gördüğü mekânları (gymnasion (cimnasyun)) da içerirdi. Roma’da İmparator Caracalla
ve Diocletianus zamanında inşa edilen hamamlar; kemer, tonoz, kubbe gibi örtü sistemleri ile
Roma betonunun bir arada kullanımı sayesinde binlerce kişiyi içine alabilecek büyüklükte yapılar
olmuştur. Örneğin Roma’da İmparator Caracalla tarafından yaptırılan hamam, yaklaşık 400 x 300
m ölçülerinde 1600 kişinin aynı zamanda yıkanabileceği büyüklüğe sahipti (Görsel 5.29).

Ilık su
bölümü
Sıcak su bölümü

Yüzme havuzu Spor salonu
Soğuk su bölümü
Giyinme odası
Görsel 5.29: Caracalla Hamamı kesiti (temsilî resim)
Romalı mimarların yaratımı olan anıtlardan biri
de askerî başarıların anısına inşa edilen ‘‘zafer
takları’’dır. Ana caddelerin başlangıçlarında
veya forumlarda yer alan, Roma’nın askerî
ve politik gücünü yansıtan bu anıtların en
erken örnekleri Cumhuriyet Dönemi’ne (MÖ
II.yy) aittir ancak bunların büyük çoğunluğu
günümüze ulaşmamıştır. Senato, imparatorlar,
komutanlar veya eyaletlerde kent halkı
tarafından yaptırılan ve genellikle üç kemerli
bu anıtlar üzerindeki imparator heykelleri ve
kabartmaları göz alıcı bir görünüm sunmaktadır
(Görsel 5.30). En fazla zafer takına sahip
başkent Roma’da İmparator Augustus’tan
Konstantin’e kadar tahta çıkmış hemen hemen
tüm imparatorlar için zafer takı inşa edilmiştir.
Görsel 5.30: Roma Forumu’nda zafer takı

115