Page 116 - GENEL SANAT TARİHİ 9
P. 116
GENEL SANAT TARİHİ
Amfitiyatroların en görkemli ve tanınmış örneği Roma’daki Collesium’dur (Kolyezyum)
(Görsel 5.28). Günümüze iyi durumda ulaşabilmiş 188 x 156 m ölçülerindeki bu etkileyici
bina, İmparator Neron’un sarayının bulunduğu alana inşa edilmiştir. Yapımı yaklaşık 10 yıl
süren Collesium’un inşasına MS 80’de başlanmıştır. Kademeli oturma sıraları, birbiri üzerine
yapılmış eğimli tonozlar üzerinde yer almaktadır. 5 katlı bu büyük yapının cephelerini eşit
yükseklik ve genişlikteki kemerler çevrelemektedir. Kemerler arasındaki yarım sütunlar ilk
katta dor, üstündeki katlarda sırasıyla iyon ve korint tipi başlıklar taşımaktadır. 55.000 seyirci
kapasitesine sahip yapı, Mısır Gize piramitlerinden sonra insanlık tarihinde o güne kadar inşa
edilmiş en büyük sosyal işlevli yapı olma unvanını taşımaktadır.
Görsel 5.28: Roma Collesium
Gladyatör oyunları ve araba yarışlarının gerçekleştirildiği ‘‘circuslar’’ da Roma mimarlığına özgü
yapılardır. Bu yapıların en büyüğü, başkent Roma’da Palatium ve Aventine tepeleri arasında MÖ
329 yılında inşa edilen Circus Maximus’tur. 555 m uzunluğunda ve 115 m genişliğindeki circus,
Cumhuriyet Dönemi Roması’nın en büyük yapısıdır. Günümüze ulaşmayan yapının sonraki yüzyıllarda
iki kez genişletilerek yaklaşık 300.000 kişiyi alabilecek büyüklüğe ulaştırıldığı bilinmektedir.
Bazilikalar genellikle kentsel yaşamın merkezini teşkil eden forumların yakın çevresinde yer alan
ticari faaliyetlerin yanı sıra davaların görüldüğü, resmî ve genel toplantılara hizmet eden çok
işlevli yapılardır. Bazilikaların erken tarihli örnekleri Cumhuriyet Dönemi’ne (MÖ II. yy) aittir. Roma
Forumu’nda inşa edilen Aemilia ve Julia bazilikaları, en prestijli kamu yapılarıdır. Roma idaresindeki
koloni yerleşimlerinde ve İmparatorluk Dönemi Yunanistan, Anadolu ve Kuzey Afrika kentlerinde
inşa edilen büyük boyutlu bazilikalar, Roma kentlerinin önemli kamu binaları arasında yer alıyordu.
Bazilikaların içte sütun sıralarıyla desteklenen ve uzunlamasına yöneliş gösteren dikdörtgen plan
tipi, Erken Hristiyanlık Dönemi kiliselerine esin kaynağı olmuştur.
114
