Page 172 - GENEL SANAT TARİHİ 9

GENEL SANAT TARİHİ

A) Erken Dönem Osmanlı Mimarisi

Bursa Ulu Camii, Yıldırım Beyazıt tarafından 1396-
1400 yılları arasında yaptırılmıştır. Çok kubbeli
camilerin en klasik ve en abidevi örneğidir.
Kalın duvarlarla 12 ağır dört köşeli paye üzerine
pandandiflerle 20 kubbe oturtulmuştur (Görsel
7.20). Ana eksendeki kubbelerden birinin üzeri
aydınlık feneri ile örtülmüş, bunun tam altına
da şadırvan konularak adeta avlu düşüncesi
yaşatılmaya çalışılmıştır. Kesme taştan
yapılan eserin kuzey cephesinde iki minaresi
bulunmaktadır. Minberi çivi kullanılmadan
birbirine geçmeli olarak (kündekârî) yapılmış
Görsel 7.20: Ulu Camii, Bursa
ve bitkisel motiflerle süslenmiştir. Yapıda taş
işçiliği, kalem işi süslemeler ve hat sanatının seçkin örnekleri yer almaktadır. Mihrap, sütunceli ve
mukarnaslı olarak yapılmıştır.
Bursa I. Murat Medresesi, Erken Dönem medreseleri genel olarak dikdörtgen planlı ve dershaneleri
kubbeli olarak yapılmıştır. 1365-1385 yılları arasında Bursa’da inşa edilen I. Murat Medresesi; cami,
türbe ve medresenin bir arada olduğu külliye tarzı bir yapıdır. Bir sıra taş, üç sıra tuğla ile örülmüş
olan duvarlı cami üst kattaki medresesi ile iki katlı orijinal bir eserdir. Medrese bölümü caminin ikinci
katında, harim kısmının üst bölümünde dikdörtgen planlı yapılmıştır. Merdivenlerle çıkılan medrese
kısmında merdivenlerin yanına açılan koridorlarda dört adet müderris (hoca) odası, merdivenlerin
arasında ise dershane olarak kullanılan büyük bir oda bulunmaktadır. Medresenin kuzey kısmında
iki yanda altışar adet olmak üzere on iki tane öğrenci odası yer almaktadır. Odaların ve hücrelerin
üzeri beşik tonozla örtülmüş, kapıları kırmızı beyaz geometrik şekillerle süslenmiştir. Yapının saçak
kısımlarında kemer dizileri bulunmaktadır.
Bursa Yeşil Türbe, Bursa’da Çelebi Sultan Mehmed’in yaptırdığı Yeşil Külliye’nin içinde yer almaktadır.
Sekizgen planlı ve kubbeli tipik Osmanlı türbesi biçimindeki yapı, Çelebi Sultan Mehmed için
1421’de yapılmıştır. Adını cephelerini süsleyen yeşil
çinilerden almaktadır (Görsel 7.21) . Portal süslemesi
de renkli sır tekniğindeki çinilerdendir. Bu çinilerin
arasında kabartma olan örnekler bu türün nadir
ürünleri arasındadır. Çiniler türbenin iç süslemesine
de egemendir. Osmanlı çini mihrapları içinde en
görkemlilerinden biri bu yapıdadır. Mihrabın geometrik
motiflerle birlikte vazodaki çiçeklerden oluşan
bitkisel süslemesi, tipik bir Osmanlı kompozisyonu
oluşturmaktadır. Çelebi Sultan Mehmed’in çini lahdi de
renkli sır tekniğinin başarılı örneklerinden sayılmaktadır.
B) Klasik Dönem Osmanlı Mimarisi

Cami, medrese, muvakkithane, türbe, aşhane,
dârüşşifâ, hamam, sebil, çeşme, çarşı gibi eserlerin
bir arada olduğu çok işlevli yapılara külliye denir.
Karahanlılar, Gazneliler, Büyük Selçuklu ve Anadolu
Selçukluları Dönemi’nde ilk örnekleri görülen
külliyelerin en güzel ve kapsamlı yapıları Osmanlı Klasik
Dönemi’ne aittir.

Görsel 7.21: Yeşil Türbe, Bursa
170