Page 173 - GENEL SANAT TARİHİ 9

TÜRK İSLAM SANATI

METİN ANALİZİ Aşağıda bir külliyede bulunan yapılar ve bu yapıların işlevleri verilmiştir.
Metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Cami: Külliyelerin en önemli yapısı ve merkezidir.
Türbe: Külliyeleri yaptıranların ya da dönemin önemli kişilerinin mezarlarının
içinde bulunduğu yapılardır.
Medrese: Okul öncesinden başlayıp yükseköğretime kadar devam eden eğitim kurumlarıdır.
Dârulhadis, sıbyan mektebi, tetimme (yükseköğretime hazırlık) ve tıp medreseleri gibi çeşitleri
vardır.
Muvakkithane: İbadet saatleri ve önemli dinî günlerin zamanının belirlenmesi için kurulmuş
yapılardır.

Darüşşifa: Hastaların tedavi oldukları, öğrencilerin tıp eğitimi aldıkları kurumlardır.
Hamam: İnsanların beden temizliklerini yaptıkları mekânlardır.
İmaret: ihtiyaç sahiplerinin ücretsiz olarak yemek yedikleri, bazen de konakladıkları
yerlerdir.
Bedesten: Osmanlı Dönemi’nde ticari faaliyetlerin yapıldığı yerlerdir.

1. Külliyelerde farklı işlevlerde yapıların bir arada bulunmasının nedenleri neler olabilir? Düşünceleri-
nizi açıklayınız.

2. Günümüzde benzer tarzda yapılar var mıdır? Varsa örnekler veriniz.

Süleymaniye Külliyesi (1550-1557) Mimar Sinan
tarafından yapılan ve Osmanlı Klasik Dönemi’nin
en güzel eserlerinden olan Süleymaniye Külliyesi,
İstanbul’dadır. Mimar Sinan’ın kalfalık eseri olan külliye,
mimarlık tarihinin en büyük yapı topluluklarındandır.
Cami merkez alınarak yapılan külliyenin içinde on beş
adet yapı bulunmaktadır.
Hürrem Sultan Türbesi, Mimar Sinan Türbesi,
medreseler, dârüşşifâ, imaret, dârülkurrâ (Kur’an
kıraatının öğretildiği yer) bu yapılar arasındadır. Kanuni
Sultan Süleyman Türbesi, 1559’da yapılmıştır. Sekiz
köşeli plana sahip yapıda yarı yüksekliğe kadar hafif
Görsel 7.22: Mimar Sinan ve Kanuni Sultan Süleyman türbeleri,
İstanbul sivri kemerli, düz saçaklı revaklar gövdenin etrafını
çevirmiştir (Görsel 7.22). Türbede çok çeşitli çini ve
kalem işi süslemeler yer almaktadır.

Selimiye Külliyesi (1568-1574), Mimar Sinan’ın
“ustalık eserim” dediği Edirne Selimiye Külliyesi,
Sultan II. Selim tarafından yaptırılmıştır. Dünya
kültür mirasının önemli eserleri arasında sayılan
külliyede; cami (Görsel 7.23), arasta, sıbyan
mektebi, dârülkürrâ, dârülhadis muvakkithane ve
medrese binaları bulunmaktadır.

Görsel 7.23: Selimiye Camii, Edirne
171