Page 61 - GENEL SANAT TARİHİ 9

MEZOPOTAMYA VE MISIR SANATI

Binanın tuğladan yapılan duvarlarında savaş sahneleri, şehirlerin yağmalanması ve haraç alınması
gibi Asur ordusunu yücelten betimlemeler mevcuttur. Sarayın duvarlarında yer alan diğer
betimlemeler rölyef tarzında Asurluların güçlü imajlarını desteklemek amacı ile yapılmıştır. Bu
rölyefler dünya sanatında öyküleyici sanat anlayışının ilk örnekleri arasında sayılmakta ve Asur
halkının başarılarını gerçekçi şekilde olaylara dayalı olarak betimleme özelliğini ortaya koymaktadır.
B) Heykel ve Kabartma Sanatı
Mezopotamya’da kabartma (rölyef) sanatı oldukça gelişmiştir. Kabartmalar genellikle tapınak
ve saray duvarlarına yapılmış, güzel bir görünüm elde edilmiştir. Derinlik olmamasına rağmen
rölyefler oldukça etkileyicidir. Asurlular kabartma sanatını ileri bir seviyeye taşımıştır. Özellikle
Asurlular Dönemi’nde insan başlı boğa ya da aslan gövdeli ve kuş kanatlarına sahip koruyucu tanrı
(lamassu) figürlerine hem önden hem de yandan görünür bir ifade verilerek büyük bir ustalık örneği
sergilenmiştir (Görsel 3.10).
Saray duvarlarındaki orthostatlar (bezeli duvar kaplama taşı) Asur kabartma sanatının en güzel
örneklerini oluşturur. Ayrıca Mezopotamya sanatında taş levhalar üzerine bir olayın arka arkaya film
şeridi gibi öyküleyici bir anlatımla işlenmesi, Asurluların kabartma sanatına getirdiği önemli bir yenilik
olarak görülmektedir. Bu rölyefler; hükümdarın hayatı ve mücadelelerini, savaşları, bir olayı, doğal
afetleri, tanrıları betimlemek için yapılmıştır. Ayrıca bir av sahnesi şeklinde hayvanları tasvir eden
derin kabartmalar da duvarlarda görülmektedir. Bunlardan Gılgamış Kabartması günümüze ulaşmış
önemli eserlerdendir. Günümüzde Louvre Müzesinde sergilenen Gılgamış Kabartması (Görsel 3.11)
Yeni Asur devletinin başkenti Dur-Şarrukin’de bulunmuştur. Bu şehir II. Sargon Dönemi’nde Asur
devletine başkentlik yapmıştır. “Hayvanların efendisi” şeklinde betimlenen Gılgamış Kabartması’nın
sol kolunda bir aslan ve sağ elinde bir yılan bulunmaktadır. Ayrıca heybetli Gılgamış Kabartması,
Asur krallarının kadim Mezopotamya mirasının tek hâkimi olduklarını simgelemektedir.

Görsel 3.10: Lamassu Kabartması, Metropolitan Müzesi, New York Görsel 3.11: Gılgamış Kabartması, Paris Louvre Müzesi, Paris

59