Page 125 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

3. Ünite

Üç boyutlu sanatta kullanılan kütle, derinlik, boşluk ve mekân gibi tasarım ilkeleri genellikle iki boyutlu sanatta
kullanılan ilkelerden farklı uygulanmasını gerektirir. Örneğin üç boyutlu sanatlarda kütle ve ışık-gölge sorunu
resimdeki izlenim etkisiyle değil uygulamanın bir parçası olarak devreye girer.
İki boyutlu sanatlarda yapıtın açık-koyu ya da renk ayrımları formu algılamak açısından ne kadar önemli ise üç
boyutlu formun algılanmasında da ışık-gölge o kadar önemlidir.
Üç boyutlu sanatta biçimsel organizasyon, iki boyutlu sanat alanına göre daha karmaşıktır. Gerçek uzamda
malzeme ile biçimlenen form hem dokunsal hem de görsel olarak var olur. Üç boyutlu tasarımda kompozisyon tek
bakışlı bir düzenlemeden çok, birden fazla görünüm içeren biçimlerden oluşur.
Üç boyutlu sanat yapıtlarında sanatçı; resim düzlemi yerine metal, kil, taş, cam, ağaç vb. malzemeler ile
boşluğun sardığı formlar üzerinde çalışır. Biçim iki boyutluluğu ifade ederken sadece en ve boy vardır. Form ise üç
boyutluluk ve hacimselliği ifade eder ve derinlik gerçektir.
Rölyef çalışmaları kimi zaman uygulama teknikleri ve oluşturulmak istenilen görsel etkileri sebebiyle resim ve
heykel arasında duruyormuş gibi bir ifadeye dönüşür. Ne tam bir heykel gibi yüzeyden tamamen bağımsızlaşmış
ne de resim gibi sadece varolduğu yüzey seviyesinde kalmıştır. Doku ve formlarıyla ışık etkisini hacme taşırken
bir düzleme tutunma ihtiyacıyla da tablo görüntüsü oluşturuyor gibidir.

Görsel 3.65’te yer alan resim ile görsel 3.66’da verilen rölyef uygulamasını inceleyiniz.

Nasıl bir yol izlenmeli?
1. Uygulamaları biçim, hacim ve ışık-gölge elemanları açısından karşılaştırınız.
2. İki görselde derinlik etksinin nasıl verilmeye çalışıldığını söyleyiniz.
3. Görsellerde form-mekân uyumu nasıl sağlanmıştır? Karşılaştırınız.
4. Uygulamalarda kullanılan malzemenin yön, hareket, ritim, denge gibi ilkelerle ilişkisini belirtiniz.

Görsel 3.65: Mona Lisa (Mona Liza), Leonardo da Vinci Görsel 3.66: Mona Lisa, Nanyue (Nanyu) heykel, Çin
1797, Louvre Müzesi

122