Page 126 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

5. ÜNİTE
5.5. Rölyefte Soyutlama Yöntemleri
5.5.1. Rölyefte Biçim Bozma ve Sadeleştirme
Görsel tasarımın forma dönüşerek somutlaşmış hâli, biçimdir. Biçim, üç boyutludur. Sanatçı, eserini oluştururken
biçimden faydalanır. Bir nesnenin biçimini bozmak veya sadeleştirmek o nesnenin görünümünü karakterize
etmek demektir. Sadeleştirme (stilizasyon) ve biçim bozma (deformasyon) yöntemlerini kullanan sanatçı, kendi
yorumunu da katarak özgün tasarımlar ortaya çıkarır (Görsel 5.48, 5.49).
Biçim bozma, görüntünün aslına bağlı kalarak görüntüyü abartarak sunar. Eser, sembolik ifadelerden kopmadan
farklı bakış açılarına göre incelendiğinde tanıdık olmayan görüntüler verir. Bu, sanatçının doğal ve bilindik biçim
sınırlarının dışına çıktığını gösterir.

Görsel 5.48: Mandolinli Oval, 1924, Jacque Görsel 5.49: Müzik Enstrümanları, 1924, Jacques Lipchitz,
Lipchitz (Jak Lipcits), ?, ? Philadelphia’da Bir bina süslemesi, Pensilvanya, ABD

Sadeleştirme, objelerin doğadaki biçimlerinin yalınlaştırılarak betimlenmesidir. Bu yöntemde kontür biçimleme
söz konusudur. Tabiattan alınan nesne, karakter özelliğine ve çalışmanın amacına uygun olarak yalın ve anlamlı
bir şekilde sadeleştirilir. Sadeleştirme yöntemi, uygarlık tarihi boyunca dekorasyon ve süsleme amacıyla yapılan
kabartmalarda sıklıkla kullanılmıştır. Diyarbakır Surları, Yedi Kardeşler Burcu üzerindeki stilize hayvan motifleri ve
geometrik süslemeler, Divriği Ulu Cami dış cephe süslemelerindeki çift başlı kartal figürü sadeleştirmeye örnektir
(Görsel 5.50, 5.51).
Hayvan ve insan figürleri, doğal ve yapay nesneler, yazı biçimleri sanatçının gözlemi sonucunda aslını bozmadan
sadeleştirilerek biçimlendirilir. Sanatçının duygularına, görme ve zihinde canlandırma şekline göre uygun biçim-
lenmiş yeni bir değere dönüşür.

Görsel 5.50: Yedi Kardeş Burcu detayı, ?, ?, Diyarbakır Surları, Görsel 5.51: Divriği Ulu Cami, ?, ?, Sivas
Diyarbakır

124