Page 124 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

RÖLYEF

Rölyefte Kompozisyon Kurgusu

Şema 3.1: Tellus paneli, Romulus ve Remus (Romulus ve Rimus) tasviri, Şema 3.2: Mithras (Mitras) efsanesi, Roma Dönemi
Roma Dönemi MÖ 13. yy., Ara Pacis Müzesi, İtalya MS 1-4. yy., Wiesbaden, Almanya

Şema 3.3: Gemi işçileri, Bishopsgate (Bişopgeyt) binası, Londra

İki boyutlu yüzeylerde kompozisyon, insan zihninin tasarladığı ve geometrinin açıkladığı bir evrensel düzene
göre kurgulanır. Rölyef uygulamaları gerçekleştirilmeden önce çalışılacak yüzey de iki boyutlu olduğu için
tasarlanan kompozisyon kurgulanırken geometrik bir şemaya ihtiyaç duyulur.
Rölyef yüzeylerde dinamik ya da durağan kompozisyonlar oluşturmak, başlangıçta uygulanacak kurgusal
bir düzenleme ile mümkündür. Yüzeyde bir konuyu kurgulamak; merkezi, üçgen ya da diyagonal (çapraz)
kompozisyonlardan birisine başlangıç aşamasında karar vermekle olur (Şema 3.1, 3.2, 3.3).
Kompozisyon kurgulanırken çalışılacak konunun önemli unsurları kabartmanın merkezine yerleştirilirse
dikkatler çalışmanın merkezine çekilecektir. Klasik Dönem eserlerinde bu yöntem sıklıkla uygulanmıştır. Konuda
önemli olan kısım yüzeyin merkezine yerleştirilir; diğer unsurlar, simetrik ya da asimetrik bir şekilde etrafa dağıtılır.
Rönesans sanatında ise daha çok üçgen kompozisyon uygulanmış, konudaki en önemli figürler, bu üçgenin
içerisinde yer almıştır. Günümüz çalışmalarında ise konu, diyagonal kompozisyon kurgusundan hareketle yüzeyin
her yerine dağıtılır. Konuyu tüm yüzeye dağıtmak ancak merkezden veya herhangi bir üçgen alanın dışına çıkarak
mümkün olur. Bunun için kompozisyonun tasarım aşamasında yüzeyde oluşturulacak diyagonal kaçış çizgileri,
konuyu yüzeyin köşelerine çekilen iki çapraz çizgi ile eksenden dağıtacaktır.

121