Page 154 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

6. ÜNİTE

ÜNİTE 6 SERAMİK SANATI

ÜNİTEYE BAŞLARKEN
Geçmişten günümüze kadar çamurun şekillendirilme sebepleri sizce neler olabilir?

6.1. Seramiğin Tanımı
6.1.1. Seramik
Seramik; doğada var olan kilin suyla karıştırılarak çamur hâline getirilmesi ve bu çamurun şekillendirilip pişi-
rilmesiyle elde edilen çanak, çömlek, testi, tuğla, kiremit gibi ürünlere verilen isimdir. Seramik kelimesi “kil, killi
toprak, çömlekçi toprağı, topraktan yapılmış kap” anlamına gelen Yunanca “keremos” kelimesinden gelmektedir.
Avrupa dillerinde ”keramik” veya “ceramic” olarak da adlandırılmaktadır.
Seramiğin ham maddesi kildir. Doğada bol miktarda bulunan kilin yapısı temin edildiği bölgenin özelliğine göre
değişiklik gösterebilir. Doğada saf hâlde bulunan kil, herhangi bir işlem uygulanmadan kullanılabileceği gibi
kilin içindeki maddeler saflaştırılarak da kullanıma uygun hâle getirilebilir. Kilin kolay şekil alabilmesi için farklı
iş lemlerden geçirilir. Kil su ile karıştırıldığında kolay şekil alan, yumuşak yapıda, plastik bir malzemeye dönüşür.
Seramik, tarihin derinliklerinden itibaren sosyal hayatın şekillenmesinde, toplumların kimliklerinin oluşmasında,
sanat olgusunun gelişmesinde, ticaretin artmasında büyük rol oynamıştır. İlk çağ larda günlük kullanımda ihti-
yaç duyulan kap, kacak gibi ürünler yapılmış; sonraları tesadüflerin bir araya gelmesiyle çeşitli ürünler üretilmiş
böylece seramik yapımı gelişmiştir (Görsel 6.1). Günümüzde seramikle ilgili eski çağlara ait görüş, anlayış ve
yöntemler geçerliliğini korumaktadır fakat yeni teknik, malzeme ve teknolojiler sayesinde seramik; gelişmeye
devam etmektedir.
Seramikte ilk sanatsal ifadeler küçük heykeller ve idollerdir. Bu sanatsal objeler, zamanla farklı kültürlerin de
sembolleri olmuştur. Anadolu, Uzak Doğu, Mısır ve Yunanistan’da görülen çok tanrılı uygarlıklar içinde işlevsel-
liğinin yanı sıra estetik ve sanatsal değerleri ile de hayat bulmuştur. Sanat tarihi ve arkeoloji açısından büyük
önem taşıyan seramik; tarihin açığa çıkarılmasında önemli bir kay nak olmuş; döneminin ve ait olduğu uygarlığın
sanatına, bu uygarlıkların kullandığı tekniklere ait ipuçları veren tarihî belge niteliğini korumuştur.
Seramiğin anavatanı olarak görülen Anadolu, yüzyıllar boyunca farklı
kültürleri konuk etmiş, tarihin dönüşümlerine tanık olmuş, seramiğin
8000 yıllık tarihine damgasını vurmuştur. İpek yolu üzerinde taşınan Çin
porselenleri Anadolu’yu geçerek İstanbul’a, buradan da Avrupa’ya ulaş-
mış; toprak sanatlarının form, desen ve sırlama tekniklerinin Avrupa’da
gelişmesini sağlamıştır.
Anadolu’da 12. yüzyıl sonlarından günümüze kadar uzanan süreçte
çini ve seramik sanatı; teknik, desen, renk ve kalite özellikleriyle dikkat
çekmiştir. Türk çini ve seramik sanatı İslam sanatları içinde önemli bir
yer edinmiştir (Görsel 6.2).

Görsel 6.2: Kandil, 1549, Osmanlı hanedanlı-
Görsel 6.1: İçecek kabı, MÖ 6. yüzyıl, ?, ?
ğı, British Müzesi, İngiltere

152