Page 74 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

MODELAJ

Görsel 2.23: İşlevsel ve dekoratif kap, kâse, çömlek örnekleri, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara

Amaçlarına Göre Plastik Biçimlendirme

Bir objenin işlevsel olabilmesi, amacına uygun yani fonk-
siyonel şekillendirilmeyi gerektirir. Örneğin kilin kap kacak
yapımında kullanılmasıyla kâse, vazo, testi vb. objeler oluş-
turulmuştur. İşlevsel form şekillendirildikten sonra yüzeyin
kesme, kazıma, oyma, çakma, ekleme, boyama, cilalama
yapılarak işlenmesi dekoratif biçimlendirme-
dir. Dekoratif biçimlendirmede yüksek-alçak,
açık-koyu, boş-dolu, kapalı-açık, simetrik-a-
simetrik vb. biçimlendirme elemanlarından
yararlanılması, formun etkisini ve gücünü
belirleyen plastik niteliklerdir (Görsel 2.23).
Dekoratif unsur (süsleme), insanlık tarihi
ile eş değer bir gelişme göstermiştir. Deko-
ratif uygulamalar, her ne kadar dekor amaçlı
ögeler olarak görünse de temelinde anlatım yer
alır. Güçlü inançlar, korunma, ölüm ve yaşam gibi
kavramlar sembolleşerek anlatımı dışa vuran soyut bi-
çimlere dönüşmüştür. Düşünce biçimleri ile değişiklik
gösteren semboller, bu özelliği ile toplumların kültü-
rel kimliklerini de yansıtır. Önceleri insanoğlunun
ihtiyacına göre gelişen dekoratif unsurlar, her
çağda yaşanılan dönemin anlayışına paralel bir
gelişme göstererek zamanla önemli bir estetik
çabaya dönüşmüştür (Görsel 2.24).
İçinde bir maddeyi taşıma amaçlı üretilen se-
ramik formlar, insanın günlük ihtiyaçlarını karşıla-
mak üzere ortaya çıkmıştır. Seramik formlara akıt-
mak, tutmak, kaldırmak için zamanla fonksiyona
göre kulp gibi biçimsel detaylar eklenerek formların
işlevselliği arttırılmıştır.

Görsel 2.24: Şarap kabı, MÖ 8-9. yy., Çin

71
71