Page 70 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

MODELAJ

Somut ve Soyut Form

Sanatçının doğadan gözlem ve izlenimleriyle oluşturduğu, doğayı taklit yöntemiyle ele aldığı formlar somut
formlar olarak nitelendirilir. Sanatçı doğayı taklit ederken doğanın sunduğu birim tekrarı, zıtlık, yön, doku gibi
unsurlarla düşünüp bu unsurları yorumlayarak plastik form oluşturur.
Soyut form, çıkış noktası doğadan olan ama ele aldığı formda eksiltme, çıkarma, bozma, büyütme, küçültme
gibi düşünsel eylemlerle farklı duygu ve kavramları bir araya getiren öznel bir yorumdur. Bu öznel dil, sanatçının
iç dünyasına bağlı olarak çalışmalarına yüklediği anlamlarla gelişir. Başkalaşım, sadeleştirme, biçim bozma ve
dönüşüm gibi soyut yaklaşımları kullanarak yaşadığı çevreyi biçimlendiren günümüz sanatçısı, iki farklı eğilimde
biçimlendirme gerçekleştirmiştir (Tablo 2.1).
Sözen ve Tanyeli soyutlama için “Yüzey ya da hacim sanatlarında, gerçek varlıklara gönderme yapan betimle-
melerin tanınmayacak derecede yalınlaştırılmasıdır.” demektedir.
Rene Pellet (Reni Pelıt), soyutu “Aklın somut olanın ötesine geçerek, meydana getirdiği bir organizasyondur
ve doğada somut olan her şeyden kendini tümüyle kurtarmış durumdadır.ʼʼ şeklinde tanımlar. Filozof John Locke
(Can Lak) ise soyutlamayı “Dış dünyaya ilişkin belirli nesnelerden gelen belirli fikirleri alır ve onları gerçek varolu-
şundan (zaman, mekân ve bunlara ilişkin tüm fikirlerden) ayırır.ʼʼ diye tanımlar.

Tablo 2.1: Başlıca Soyut Yaklaşımlar

BA LICA SOYUT YAKLA IMLAR

A) SOYUTLAMA B) NON-FİGÜRATİF

Dü ünsel soyut elemanlarla sanat
1. Doğal görünümü bas t formlara nd rge-
me, doğayı ark tekton k (m mar organ - nesnes n a etmek, kurmak,
zasyon kuralları le yapı olu turma) yapı konstrükt f-soyut
ç nde soyutlama

2. Dı dünyayı kend ba ına bağımsız
b ç mler olu turacak b ç mde parçalayıp 1. Romant k-Organ k 3. Soyut
sanat nesnes olarak yen den kurmak (M ro, Arp) Dı avurumculuk
P casso (P kasso), Brancus (Branku )

2. Klas k- Geometr k
Malev ch (Malev ç), Gabo
(Gabo), Mondr an (Mondr yan)

Adem GENÇ, Görsel Algılama “Sanatta Yaratıcı Süreç” (1990 - İzmir)

67
67