Page 41 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

1. Ünite

Heykelde Sanatsal Nitelikler

Sanatsal nitelikten söz etmek için sanatçının yaratma sürecine göz atmak gerekmektedir. Nitelikli bir sanat
ürünü oluşturmada sanatçı, doğayı dikkatli bir şekilde gözlemlerken var olandan değişik, bilinen tekrarlardan çok
kendi doğasal gerçekliğini biçimlemelidir. Sanatçı sürekli arayış içinde kendine özgü biçimlemeleri arayıp bulur-
ken sanatçının gözlem, çözümleme, analiz ve sentez yapabilme yeteneğinin olması gerekir. Bu düşünsel bir süreç-
tir. Sanat ürünü düşünsel ve zihinsel bir eylem sonucu ortaya çıkan estetik bir bütündür.
Üç boyutlu bir hacim sanatı olan heykel sanatında da üç boyutlu estetik formlar oluşturulurken sanatsal kaygı-
lar ile hareket eden heykel sanatçısı, farklı malzeme ve tekniklerle nitelikli bir bütün elde etmeye çalışır.
Heykel insan eliyle oluşturulan, izleyicide estetik hazlar, heyecanlar ve tepkiler uyandıran yapıtlardır. Sanatçı-
nın üç boyutlu biçimlendirme yöntemleriyle kendini ifade ettiği, yaşadığı döneme ait izlenimlerini, yorumunu ve
üslubunu aktardığı bir sanat dalıdır.
Heykeli sanat eseri olarak değerlendirmedeki en önemli ölçüt, plastik form nitelikleridir. Sanatçı plastik form
oluşturmada gözlemlerini, bilgi birikimini, kompozisyon eleman ve ilkelerini kullanarak nitelikli bir bütüne dönüş-
türür. Bu nitelik, estetik ve teknik bütünlüktür. Estetik nitelikler; konu, içerik, anlam, estetik yorum, etki ve yargıdır.
Teknik nitelikler ise; tasarım, teknik ve malzeme, kompozisyon, mekân, denge ve hareketi içerir.
Nitelikli bir heykel ürününde aramamız gereken nitelikler şunlardır:
• Özgün ve tek olması,
• Teknik beceriye sahip olması, bilinen tekniği geliştirmek, sınırlarını zorlamak ve sınırlarını kırmak çabasında
olması,
• Değişen temel mesajları, iletisi olması,
• Mekânla ilişkisi olması,
• Malzeme seçimi ve iletiye göre işlenmesi,
• Üslup özelliklerinin olması (kişisel üslup, dönemsel üslup, ulusal üslup),
• Kompozisyon elemanları, ilkeleri ve kavramları ile düşünebilmesidir.

Görsel 1.61'de Rönesans Dönemi ve görsel 1.62'de Ekspresyonist Dönem’e ait heykel çalışmaları veril-
miştir. Bu heykellerin oluşturuldukları dönem özelliklerini araştırarak, heykellerin üslup farklarını tespit
ederek arkadaşlarınızla paylaşınız.

Görsel 1.61: Hercules ve Nessus, Jean Boulogne [Jin Bıloyin Görsel 1.62: Şarkı Söyleyen Adam, Ernst Barlach [Örnıst Börlaç
(1529-1608)], 1599, Floransa (1870-1938)], 1930, Hamburg

38