Page 15 - ÇALGI TOPLULUKLARI THM | 11

Sohbet Toplantıları Geleneği

Kütahya'da Gezek Toplantıları Tasavvuf musikili gezeklerde rebap, ut, tambur,
keman, kanun, akort, neyzen ve bendir çalan saz

Kütahya gezeklerinin tarihî geçmişine bakıldı- sanatkârları da hazırlıklarını yaptıktan sonra mü-
ğında gezeklerin Orta Asya’dan gelen ve ahiliğe zik faslı başlar. Giriş taksimlerinin ardından ilahi ve
dayanan bir gelenek olduğu görülür. Uzun yıllar, kasideler eşliğinde tasavvuf musikisi meşk edilir.
bu gelenek devam etmiştir. Kütahya gezekleri, yöreye ait örf ve adetlerin ser-
gilendiği ayrıca bu davranış kurallarının kuşaktan
Geçmiş ile günümüz toplantıları arasında pek kuşağa aktarılması için gençlerin de bu gezekler-
çok benzerlik bulunmaktadır. Ahilik teşkilatına üye de bulunmasının önemle gerekliliğinin vurgulan-
olan esnaflar, bünyesinde bulunanlara hem ahlaki dığı bir gelenektir (Görsel1.1). Gençler, büyüklere
eğitim hem de alan eğitimi vermişlerdir. Mesela hizmet etmenin yanında kendilerini sosyal hayata
her ikisinde de ahlak kurallarına uymak gerekir. hazırlayan gezek kurallarını öğrenirler ve ilerleyen
Halka davranışlarıyla örnek olma prensibi öncelik yaşlarda kendi oluşturdukları gezeklere gençleri
olmuştur. Olumsuz davranış gösterenler, yaptırı- de dâhil ederek kültürün devamlılığını sağlarlar.
ma tabi tutulmuş ve teşkilattan uzaklaştırılmıştır. Bu yönüyle gezekler, mahallî (yerel) eğitim kuru-

mu olarak değerlendirilebilir.
Kütahya gezeklerinin bir diğer özelliği ise hem
müzikli hem de müziksiz yapılabilmesidir. Erkek Kütahya türkülerinin kaynak kişisi olan sanat-
gezeklerinde halk ve sanat müziğine uyan bütün kâr Hisarlı Ahmet, bu geleneğin yetiştirdiği en
enstrümanlar kullanılır. Kadın gezeklerinde ise önemli isimlerdendir. Hisarlı Ahmet; halk müziği
daha çok tef, zilli maşa, kaşık ve güğüm gibi vur- repertuvarına giren “A İstanbul Sen Bir Han mısın,
malı çalgılar tercih edilir. Müziğin türünü, toplulu- Elif Dedim Be Dedim, Ben Kendimi Gülün Dibin-
ğun ilgisi belirler. Üyeler ilgi alanlarına göre halk de Buldum, Feracemin Ucu Sırma, Havada Dur-
veya sanat müziği ile dinî müzik veya tasavvuf mü- na Sesi Gelir, Hisar’dan İnmem Diyor (menberi),
ziğini seçebilirler. Yağmur Yağar, Her Dereler Sel Alır, Kütahya’nın

Pınarları” gibi kıymetli eserlerin kaynak kişisidir.
Halk müziği ağırlıklı olan gezeklerde genelde
yöre müzikleri çalınır ama halk müziği gezekle- Hisarlı Ahmet, Kütahya’da yöre türküleri ve bağ-
rinde mutlaka halk müziği çalınacak diye bir kural lama icrasındaki tavrı ile kuşaklar arası aktarımı
yoktur. Sanat müziği de çalınabilir. Aynı şekilde sağlayan önemli bir mahallî sanatçıdır. Delikanlılık
sanat müziği gruplarında da Kütahya türküleri döneminde, gençlerin evlerinde toplanarak eğle-
icra edilebilir. Bazı gezek gruplarında sadece sanat nip sohbet ettikleri gezeklerde üç telli bağlama
musikisi ve yöre türküleri seslendirilir. ile tanışarak çalma geleneğini burada öğrenmiş-
tir. Kendine has bağlama çalışı ve türkü söyleyişi
ile Kütahya türkülerini en iyi icra eden ve okuyan
mahallî sanatçı olmuştur.

14 Görsel 1.1 Kütahya Gezek Toplantısı