Page 13 - MÜZİK KÜLTÜRÜ |

1. ÜNİTE İNSAN, MÜZİK, KÜLTÜR VE MEDENİYET

ÜNİTE HAZIRLIK SORULARI

• Bir kişiden bahsederken “çok kültürlü biri” denildiğinde kastedilen nedir?
• Dinlediğiniz müzikle kültürel birikiminiz arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.

• Sizce medeni olmak ne demektir?

1.1. KAVRAM OLARAK MÜZİK

Müzik: Sözel dille karşılaştırıldığında müzikal dilin en karakteristik özelliklerinden biri, tercü-
mesinin yapılamaz oluşudur. Notalar ve sesler sözcük değillerdir. Bu yüzden ne başka bir dile ne de
herhangi bir müzikal dile tercüme edilebilirler. Müzik, herkesin anlayabildiği eşsiz bir dildir.
En belirgin ve genelgeçer tanıma göre müzik, tabiatta var olan ya da insan tarafından üretilmiş
seslerin, ritmik ve melodik kompozisyonlar oluşturularak belli bir estetik algı doğrultusunda anlamlı
hâle getirilmesidir. Bir ses öbeğinin müzik mi yoksa gürültü mü olduğunu ayıran bazı kriterler vardır.
Bu kriterler sayesinde, orta-
ya çıkan ses öbeğinin mü-
zik olup olmadığına karar
verilebilir. Müzik teriminin
etimolojisine baktığımızda
kelimenin ilk defa eski Yu-
nan’da kullanılmaya başlan-
dığı görülmektedir. “Moúsa”
(ilham perisi) kelimesine “ik”
eki gelmiş ve kelime “mou-
sik”e evrilmiştir.
Arapçada “musiki” hâlini
Görsel 1.1: Müzler ya da musalar olarak bilinen imgeler
alan bu kullanım, Fransızca-
ya “musique” olarak geçmiştir. Her koşulda, “müzik” kelimesinin eski Yunan’da kullanılan “musalar”
ya da diğer adıyla “müzler” ifadesinden oluştuğu düşünülmektedir (Görsel 1.1). Müzler ya da musalar
olarak bilinen bu imgeler dokuz adet tanrıçadan oluşmakta ve bu tanrıçalar yaratıcılıkla ilişkilendiril-
mektedir. Müzik her nasıl meydana gelmiş olursa olsun onu üreten toplumun bakış açısı ve algısıyla
paralel bir yapıya sahiptir. Daha analitik düşünen toplumlarda oldukça sistematik bir biçime bürü-
nen müzik, daha duygusal toplumlarda görece dokunaklı ve içli bir yapıya dönüşmüştür.
Müzik Kültürü: Tarihsel olarak bakıldığında ilk müzikal bulgular, Almanya’nın güneyindeki
Svabya Alpleri bölgesinde bulunan Geibenklestörle mağarasında ortaya çıkmıştır. Oxford ve Tü-
bingen üniversitelerinden bir ekibin çalışmasıyla gün ışığına çıkan mamut dişi ve kuş kemiğinden
yapılmış flütler, M.Ö. 43.000 ile 42.000 yıllarına tarihlenen karbon yaşlarıyla bilinen en eski müzik
aletleridir. Bugünkü yaygın inanç, müziğin hikâyesinin oradan başladığı yönündedir (Görsel 1.2).

Görsel 1.2: Mamut dişi ve kuş kemiğinden yapılmış flüt

12