Page 14 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

İNSAN VE KÜLTÜR

Hazırlık Çalışmaları

1. Varlık olarak insanı diğer canlılardan ayıran özellikler neler olabilir? Bu konudaki dü-
şüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Kültür kavramını nasıl tanımlarsınız?
3. Kültürü oluşturan süreçler neler olabilir? Bu konudaki düşüncelerinizi arkadaşlarınızla
paylaşınız.

1.1. VARLIK OLARAK İNSAN
1.1.1. Kültürel bir varlık olarak insan

İnsanlık tarihi, insanın diğer canlılardan farklı olduğunu gösteren örneklerle doludur.
İnsan biyolojik bir varlık olmanın yanında psikolojik, sosyolojik ve kültürel bir varlıktır. Bu
özellikler sayesinde kendi türünü güçlendirmiş ve çoğaltmış; böylelikle varlığını sağlamlaş-
tırmıştır.
Ekonomik ve teknolojik gelişimler insan aklı ve gücünün sonucudur. Kalın postu sa-
yesinde yaban koyunu soğuk dağ ikliminde yaşayabilirken, insan kendine koyun postundan,
yününden giysiler yaparak aynı çevrede yaşamayı başarmıştır (Görsel 1.1). Aslanların avlan-
mak için pençeleri ve dişleri vardır. İnsan ise avlanmak için kendine ok ve mızrak yapmıştır
(Görsel 1.2).
İnsan dışındaki canlılar hayatlarını içgüdüleriyle sürdürürken, insan ise hayatını
sürdürmek için aklını kullanarak daha verimli ve seçkin yollar geliştirmiştir. Besin, barınak
bulma ve yaşamını sürdürmede insanın kullandığı giysiler, aletler ve silahlar diğer canlı
türlerinin kullandığı post, pençe, boynuz ve içgüdünün yerini almıştır. İnsanoğlu doğuştan
gelen fiziksel özelliklerin ve içgüdülerinin üstüne çıkarak yaşamını sürdürecek kültürel yapı-
yı oluşturur.

Görsel 1.1: Yerleşik yaşam Görsel 1.2: Avcılık, ok ve mızrak

Felsefi antropoloji ve değerler üzerine çalışmalar yapan Prof. Takiyettin Mengüşoğ-
lu; insanın var olabilmesinin ön koşullarını; bilen, bilmek isteyen, yapıp eden, değerleri kav-
rayan, tavır takınan, önceden gören, belirleyen ve isteyen özgür bir varlık olmasına bağlar.
Biyolojik ve psikolojik olarak insan; çalışan, eğiten, eğitilen, inanan, devlet kuran, sanatın
yaratıcısı bir varlıktır.
Yaşanılan zaman içerisinde insanın bütün eylemlerine yön veren amaçlar, hedefler,
planlar vardır ve gerçekleştirilen bu amaçlar, hedefler, planlar kaybolup gitmez. Tarihsel za-
man boyutunda kendi yerini alır. Şimdiyi yaşayan insan, daima geçmişte yerini almış kültür
ögelerinin mirası üzerinde yaşar ve geleceğe ilişkin yansıtmasını da daima bu miras zemi-
ninde ortaya koyma çabasını gösterir.
Biyolojik bir varlık olarak dünyaya gelen insanın ruhuna kök salmış olan sosyal duy-
gu hayat boyunca sürer. Bu duygu bazı durumlarda şeklini, rengini değiştirir; kendini sınır-
landırır. Bazı durumlarda ise ailesinden başlayarak bütün insanlığı, canlı ve cansız nesneleri
de kuşatacak şekilde genişler. Bu anlamda insan sosyal bir varlıktır.

12