Page 18 - MÜZİK KÜLTÜRÜ |

1.4. İNSAN VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ
İnsan ve kültür arasında gelişen ilişki günü-
müzde karmaşık bir hâl almıştır. Hayatta kalma
güdüleriyle çıktığımız bu yolculukta elde ettiğimiz
edinimler bugün estetik algılarımızı da kapsayan
geniş bir literatüre dönüşmüştür. Kültür konusun-
da yapılan çalışmalar, kavramın farklı bakış açıla-
rına göre tanımlanabileceğini ortaya koymuştur.
En genel tanımlamasıyla kültür, insanın bir orga-
nizma ve bir tür olarak hayatta kalabilmek için, de-
ğiştirerek ve biçimlendirerek dış ve iç doğaya dâ-
hil olma potansiyelidir. İnsan, bu süreç içerisinde Görsel 1.13: Yaşatılan kültür
kendi çevresinden hareketle ve bu çevreyle ilgili araç ve değerler yaratır. Geleneklerle bağıntılı
olan bu araçlar ve değerler, değişen dünya koşullarında yavaş yavaş işlevsizleşinceye kadar ku-
rumsal bir yapıya bürünebilir. Kültür, insanın icra ettiği tüm alanları kapsar. Yani günlük hayatta
kullandığımız eşyalardan sosyal yapılara, estetik değerlerle uyumlandırılmış yaşam alanlarımıza
varıncaya kadar her alanı kapsar (Görsel 1.13). Bu tanımdan yola çıkarak insan ve kültür arasında
çift yönlü bir etkileyen-etkilenen ilişkisi bulunduğu söylenebilir. İnsan, kültürü var eder ve aynı
zamanda var ettiği kültürden etkilenir. Var ettiği kültürel ortam içerisine doğan insan, bu kültürün
normlarına göre yetişir, bu sayede bir bilinç çerçevesine sahip olur. Bu kültürel etkileşim, insanın
kazanımlarını tutmayı, saklamayı ve sonraki nesillere aktarmayı gerekli kılar. Son kertede bu da
insanlığın teknolojik, sanatsal ve felsefi açıdan ilerlemesinin yolunu açar. Öte yandan alt bir kül-
türün üst kültürü tesiri altına alması ya da almaya
çalışması tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Söz gelimi
sadece bir gruba ait kimi öğretilerin diğer toplum-
lara zorla kabul ettirilmeye çalışılması tarih boyunca
çeşitli savaşlara yol açmıştır. Tarihsel süreç içinde in-
sanlar tarafından üretilen her şey kültür olarak kabul
edilir. Aynı zamanda insanın tutum ve davranışları-
nın belirlenmesinde de kültürün etkisi vardır. Kültür
maddi ve manevi olarak iki bağlamda ele alınır. Dav-
ranışlardan, fiziki özelliklere kadar her şey kültürün
bir parçasıdır. Kültür, insan tarafından oluşturulmuş
toplumların temel karakteristiğini ortaya koyar (Gör-
sel 1. 14).
1.5. KÜLTÜRÜN ETKİ ALANLARI Görsel 1.14: Kültürel çeşitlilik

Kültür gerek sosyal gerekse mesleki yaşamda geniş bir etki alanına sahiptir. Özellikle dikkat
etmemiz gereken konu, kültürün sadece sosyal bilimler alanının bir ögesi olarak düşünülmemesi
gerektiğidir. Son yıllarda sıklıkla duymaya başladığımız bilim kültürü tanımlamasında kültür keli-
mesi bir kümülatifi tarif etmek için kullanılmaktadır. Ortaya çıkan, icat edilen hemen her şey kültürel
birikimin ürünüdür. Kültürün bir başka önemli özelliği de toplumsal bir kimlik kazandırma açısından
oynadığı roldür. Kültürel bir veriden yola çıkılması hâlinde ortaya çıkan bilginin hangi kültüre ya da
topluma ait olduğu kolaylıkla tespit edilebilir. Bu açıdan bakıldığında kültür, toplumların kimlikle-
rini yansıtmaktadır. Örneğin bir halk türküsünün gerek koma kullanımları gerekse seyir özellikleri
incelendiğinde bu müzikal eserin kendi kültürümüzce üretildiği sonucuna varmak zor olmayacaktır.

17