Page 19 - MÜZİK KÜLTÜRÜ |

1. ÜNİTE İNSAN, MÜZİK, KÜLTÜR VE MEDENİYET

1.6. MÜZİK VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ

Kültürün önemli özelliklerinden biri, bir taşıyıcıya ihti-
yaç duymasıdır. Bu taşıyıcı bazen dil, bazen de sanattır. Sa-
natsal alanlar içerisinde müzik, bu taşıyıcı rolü üstlenebile-
cek en pratik alandır. Müziğin akılda kalıcı yapısı, içerisinde
söz barındırabilmesi ve halkın her kesimine doğrudan veya
basitçe iletilebilme özelliğine sahip olması; onu, kültür açı-
sından vazgeçilmez bir unsur hâline getirmektedir. Müzik,
bu özellikleriyle sosyal bilimciler için de kullanışlı bir araçtır.
Kültürün başka bir topluma müzik aracılığıyla benimsetil-
meye çalışılması bir ön yargı oluşturabilir (Görsel 1.15). An-
cak bu tür bir çalışma doğru bir yaklaşımla bireyde kültürel Görsel 1.15: Kültür taşıyıcılığı
aidiyet hissi yaratabilir ve dahası satın alma kültürünü de etkileyebilir. Bugün birçok pazarlama
araştırmacısı, satın alma davranışları ve müzik arasında anlamlı ilişkiler kurmaktadır. Bundan dolayı
bir müzik eserini dinlerken ya da üretirken müziğin bu çerçevedeki özellikleri akıldan çıkarılmama-
lıdır. Günümüzde dünyanın en baskın kültürleri, kendi kültürlerini yaymada müziği aktif şekilde
kullanma becerisi gösterenlerdir. Akılda kalıcı ve akışkan bir ritmin içine yerleştirilen kültürel kod-
ları, diğer kültürlere iletme esnasında müzik en işlevsel mecralardan biridir. Bir kültürel ürünün,
başka kültürlere ait insanların rızasıyla benimsenmesi ve paylaşılması müzik aracılığıyla olur. Bu
gerçeklik, genç bir müzisyenin üzerine düşünmesi gereken bir konudur. Farklı coğrafyalarda üreti-
len müzikal ürünleri ve sanat eserlerini bilmek durumunda olan genç müzisyen, müziğin kültürel
aktarım noktasındaki işlevini daima gözetmelidir. Kendi değerler sistemini oluşturabilmiş bir birey,
herhangi bir sanat ürününün yorumlanması sırasında çok daha sağlıklı bir performans sergileye-
bilecektir.
Müzik ve kültürün güçlü biçimde kesiştiği başka bir yer de
ulusal simgelerden biri kabul edilen millî marşlardır. Toplumlar,
kültürlerinin ve egemenliklerinin simgesi olarak millî marşlar bes-
telemekte ve bu marşları varoluşlarının müzikal ifadesi şeklinde
görmektedirler. Söz konusu toplumlar, bu üretimlere kültürel
varoluşlarının bir temsili olarak büyük saygı duymaktadırlar. Her
ülkenin millî marşını dinlemek ve söylemekle ilgili çeşitli kültürel
kuralları vardır. Ülkemizin millî marşı olan İstiklâl Marşı’na duyulan
saygı da bu çerçevede ele alınabilir. Vatandaşlarımız millî marşı-
mızı ayakta, hareketsiz ve coşkuyla
söylemektedirler. Millî marşı söyleme
sırasındaki davranış biçimleri, müzi-
kal ve toplumsal ritüellerin kesişmesi
açısından kayda değerdir. Müzik ve
kültürün kesişiminden birtakım ritü-
el ve davranış kalıpları doğmaktadır.

Görsel 1.16: Mehmet Âkif Ersoy

Görsel 1.17: Osman Zeki Üngör

18