Page 25 - THM TEORİ VE UYGULAMASI 11

Türkiye’deki coğrafi bölgelere göre öne çıkan “başlıca” uzun hava türlerini şöyle sıralamak
mümkündür:

• Ağıt
• Gurbet Havası
• Yol Havası
• Bozlak
• Divan
• Maya
• Hoyrat
• Arguvan Ağzı
• Çamşıhı Ağzı
• Müstezat
• Barak
Yukarıdaki listede yer verilen “uzun hava” türleri, Türkiye’deki coğraf bölgelere göre dağılımları bakı-
mından belirgin farklılıklar içermektedir. Ayrıca, coğraf bölgelere göre batıdan doğuya doğru sıralanmıştır.
Bununla birlikte ülkemizde yedi coğraf bölgenin yanı sıra, bu bölgeler içerisinde sayısız “yöre”den bahse-
dilebilir. Çünkü “bölge” terimine göre “yöre” terimi daha sınırlı alanları ifade etmektedir. Bu görüşten hare-
ketle yukarıda yer verilen çok sayıda “yöresel” uzun hava türünden de bahsetmek mümkündür. Sözgelimi,
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yöresel farklılıklar içeren çeşitli uzun havalara rastlanır. Malat-
ya’nın Arguvan ilçesinde “Arguvan ağzı uzun havalar” ya da Sivas’ın “Çamşıhı” yöresindeki “Çamşıhı ağzı
uzun havalar” veya Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Gaziantep, Kilis yörelerinde “Barak havaları” gibi…

1.1. AĞIT UZUN HAVA TÜRÜ

Türk halk müziğinde “ağıtlar”, toplum vicdanında derin izler bırakan doğal olaylarla bazı üzücü kişisel
olayları konu edinen uzun hava türlerinden biridir. Ağıtlar ezgi karakteri itibarı ile de yöresel bir niteliğe sa-
hiptir. Örneğin bir sel felaketini, bir zelzeleyi konu edinebildiği gibi genç yaşta ölen bir gelini veya savaşta
ölen bir askeri de konu edinebilir. Genellikle ölen bir kimsenin ardından söylenir. Anadolu’nun hemen her
yöresinde ölülerin başında çoğunlukla “ağıtçılar, ağıt yakıcılar” olarak bilinen kadın seslendiriciler, o ölünün
niteliklerini dile getiren ağıtlar söyler (Görsel 1.16). Anadolu halk kültüründe ağıt söyleyen kadınların bir
bölümü, bu geleneksel uygulamayı bir tür “yerel müzisyen” niteliğinde sürdürmektedir. Çünkü ölen kimse-
nin acısı nedeniyle yakın çevresi bu türden ağıtları seslendiremez; aileyi yakından tanıyan, ölen kimsenin
hayatta iken yaptığı iyilikleri bilen “ağıtçı kadınlar” bu ağıtları yakar ve seslendirir.

Görsel 1.1 : uri Y in ıt Yakan adınlar adlı tabl su

24