Page 102 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

8. ÜNİTE

8.3.3. 20. Yüzyıl Müzik Eserlerinin Farklılıkları
20. yüzyılda diğer sanat dallarında olduğu gibi müzikte kullanılan tema ve tekniklerde de değişim başlamıştır.
Yüzyılın başlarında Claud Debussy ve Maurice Ravel gibi bazı besteciler farklı yöntemler deneyerek müzikte ger-
çekliği aramışlardır. İki, üç ya da daha fazla çalgıyı bir araya getirip denemeler yaparak en saf tınıyı elde etmeye
çalışmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda eserlerde dengeli bir kompozisyon ortaya koyma çabası geri planda kal-
mıştır. Gerçeği her yönüyle betimleme arzusu; eserlerin armoni, ezgi, ritim ve biçim özelliklerinde ciddi değişiklik-
lere sebep olmuştur (Tablo15).

Tablo 15: 20. Yüzyıl Müzik Eserlerinin Farklılıkları

• Klasik armoninin beşli ve yedili akorları işlevini yitirmiştir.
• Akorların üst üste konulmasıyla on birli ve on üçlü gibi yeni akorlar
elde edilmiştir.
Armonik Farklılıklar • Çeken, eksen gibi kavramlar kullanılmayarak armonik bağlantılar öz-
gürleştirilmiştir.
• Uyumsuz akorların ve seslerin uyumlu olanlara bağlanmasına gerek
görülmemiştir.
• Ton hissiyatı önce esnemiş, sonra atonalite belirginleşmiştir.

• Yeni tonlar oluşturulmuş ve çok tonluluk geliştirilmiştir.
• Kilise makamlarına ve Doğu makamlarına yer verilmiştir.
Ezgisel Farklılıklar
• Pentatonik diziler kullanılmaya başlanmıştır.
• Kromatik dizilerin kullanımı artmıştır.
• Ezgisel yapı zamanla önemini kaybetmiştir.
• Aksak ritimler kullanılmıştır.
• Caz müziğin de etkisiyle vurgu yerleri değişmiş, senkop kullanımı art-
mıştır.
• Birden fazla ritim üst üste (poliritim) kullanılmıştır.
Ritimsel Farklılıklar
• İkiye karşı üç, üçe karşı dört gibi çapraz tartımlar büyük bir yoğunluk
ve karmaşıklık içinde kullanılmıştır.
• Ölçü çizgileri kaldırılarak ritmik yapı özgürleştirilmiştir.
• Vurmalı çalgıların kullanımında yeni yaklaşımlar ortaya çıkmıştır.
• Temasız müzik denemeleri başlamıştır.
• Lied, sonat, rondo gibi temel formların çatısı değiştirilmiştir.
Biçimsel Farklılıklar
• Eser partilerine birbirinden bağımsız hareket etme özgürlüğü tanın-
mıştır.

ARAŞTIRALIM PAYLAŞALIM

• 20. yüzyıl müziğine ait eser örnekleri bularak dinleyiniz.
• Dinlediğiniz eserleri önceki dönemlerin eserleriyle karşılaştırarak aralarındaki armonik, ezgisel, ritimsel
ve biçimsel farklılıkları belirlemeye çalışınız.
• İzlenimlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

20. YÜZYIL VE MODERNİZM 101