Page 100 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

8. ÜNİTE

8.2. 20. Yüzyıl Müziğinin Doğuşu

8.2.1. 20. Yüzyıl Yeni Müzik Akımlarının Ortaya Çıkmasında Etkili Olan Gelişmeler

Batı müziği, 19. yüzyıla kadar İtalyanların ve Almanların öncülüğünde şekillenmiştir. 19. yüzyılın sonlarından
itibaren ise ulusalcılık akımının etkisiyle bu durum değişmiştir. İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, İspanya, Rus-
ya ve Çekoslovakya gibi ülkelerde kurulan ulusal müzik okulları sayesinde bu ülkeler müzik konusunda söz sahibi
olmaya başlamıştır. Resim ve edebiyat alanlarıyla birlikte müzikte de varlık gösteren gerçekçilik (realizm) ve doğal-
cılık (natüralizm) akımlarının yaygınlaşması da 20. yüzyıl müziğinin karakterinin biçimlenmesinde rol oynamıştır.
20. yüzyıl müziği, teknolojik gelişmelerin ve modernizmin etkisiyle önceki dönemlerden farklı bir yapıya bü-
rünmüş ve bu dönemde yeni bir müzik anlayışı oluşmuştur. Bu bağlamdaki gelişmelerin en önemli sebeplerinden
biri, ses teknolojilerinin gelişmesi; ikincisi ise radyodur. Seslerin kayıt altına alınmaya başlanması, çoğaltma araç-
larının gelişmesi ve radyo yayınlarının artması sayesinde müzik, dünyanın her yerine yayılabilmiştir. Bu durum,
dinleyicinin müzik konusunda yenilikçi bir bakış açısı benimsemesini sağlayarak sanatçıları yeni arayışlara sürük-
lemiştir.

Görsel 103: “Cazın Sesleri (Saunds of Jazz)”, Roman Nogin (Roman Nocin)

20. yüzyıl müziğinin yönünü belirleyen başka bir etken de Afrika ve Avrupa kökenli müziklerin etkileşimi ile
filizlenerek Amerika’da ortaya çıkan caz müziktir (Görsel 102). Caz müzik, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Ameri-
ka ve Avrupa’daki sanat müziği üzerinde etkili olmuş, cazın ögeleri modern sanat müziğinde de yer almıştır. Klasik
Batı müziği armonisinin kullanılması, aksak ritimlere yer verilmemesi ve içinde doğaçlama bölümler barındırması
caz müziğin en belirgin özellikleridir. 20. yüzyılda ortaya çıkan diğer müzik akımları bu yeni müzik türünün özel-
liklerinden önemli ölçüde etkilenmiştir. Caz müzikten esinlenen belli başlı besteciler; John Alden Carpenter (Jon
Aldın Karpıntı), Claud Debussy (Klaud Debusi), Maurice Ravel (Moris Rovel) ve Igor Stravinsky’dir (Igor Stravinski).
Farklı arayışlara giren romantik akım bestecileri de bu dönem müziğinin zeminini hazırlamıştır. Örneğin 19.
yüzyıl ortalarında Franz Liszt, senfonik şiirlerini ve Richard Wagner, “Tristan ve İzolde” operasını yenilikçi bir anla-
yışla yazmıştır. Yüzyılın sonlarına doğru ise Anton Bruckner, Hugo Wolf ve Richard Strauss gibi besteciler daha da
yenilikçi bir tarz oluşturarak romantizmin müzik üslubunu 20. yüzyıl müziğine taşımıştır.
ARAŞTIRALIM PAYLAŞALIM

• Caz müziğin ortaya çıkışı, geçirdiği evreler ve türleri hakkında bir araştırma yapınız.
• Araştırmanız sonucunda edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

20. YÜZYIL VE MODERNİZM 99