Page 127 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

10. ÜNİTE

Türk Askerî Müziği
Yüzyıllar boyunca Türk askerinin kahra-
manlığını ve gücünü temsil ederek günü-
müze kadar ulaşan müzik türüdür. Bu mü-
zik türü; “tuğ”, “nevbet” ve en son olarak da
“mehter” olarak isimlendirilmiştir. Mehter
takımları; savaşlarda, resmî törenlerde, bay-
ram ve kutlamalarda görev almıştır (Görsel
135). Bu topluluklar; marşların yanı sıra Türk
halk müziği, Türk sanat müziği ve dinî müzik
eserleri de icra etmiştir. Mehter müziğinde
davul, kös, zurna, zil gibi çalgılar kullanılmış-
tır.
Türk Eğlence Müziği
Türk halk müziği ve Türk sanat müziği
eserlerinin eğlenceye eşlik edebilecek yapı-
da olanlarının oluşturduğu müzik türüdür.
Genellikle ritmik yapıdaki biçimlerden olu-
şan bu türün icrasında Türk halk müziği ve Görsel 135: Sultan Ahmet Meydanı’nda mehter
Türk sanat müziği çalgıları kullanılmaktadır.
Türk eğlence müziği, seyirlik ya da dinlemeye yönelik olabilmektedir.

Dinî Türk Müziği
Konusunu Allah sevgisi ve İslam inancından alan,
Hz. Peygamber (s.a.v.) ve sahabenin uygulamaları ile
İslam tasavvufunun görüşleri doğrultusunda ortaya
çıkan müzik türüdür. İslamiyet'in kabulü ile birlikte
Türklerdeki dinî hayat, zamanla camilerde, tekkeler-
de ve çeşitli dinî içerikli toplantılarda yapılan ibadet
esnasında, belirli kurallar çerçevesinde icra edilen bir
müziği meydana getirmiş, buna da Türk din musikisi
adı verilmiştir (Özcan, 2009, s. 565-566).
Dinî Türk müziği cami müziği ve tekke müziği ol-
mak üzere ikiye ayrılmaktadır:
Cami Müziği
Dinî içerikli Türk sanat müziğinin camiler ile ca- Görsel 136: Ney
milere bağlı müesseselerde gelişen ve dinî bakım-
dan önemli zamanlarda icra edilen türüdür. Cami müziği icrası sadece insan sesi ile yapılmaktadır.
Tekke Müziği
Çeşitli dergâhlarda gelişen, insan sesi ve çalgılarla birlikte icra edilen dinî Türk müziği türüdür. Tekke müziğinde
kullanılan başlıca çalgılar; ney, tambur, bendir ve kudümdür (Görsel 136). Bütün tekkelerde müziğe az ya da çok
yer verilmiş olmakla birlikte müziğin en yaygın kullanıldığı dergâhlar Mevlevihanelerdir.

Dünyevî Çok Sesli Türk Müziği
Tek sesli Türk müziğinin 19. yüzyıl ortalarında -Batılılaşma etkisiyle- çok sesli müziğe dönüşmesi sonucunda
ortaya çıkan müzik türüne dünyevi çok sesli Türk müziği denir. Bu müzik türünde geleneksel Türk müziğinin te-
maları, Batı müziği araç ve teknikleriyle birlikte kullanılmıştır. Dünyevi çok sesli Türk müziği; Türk halk müziği, Türk
sanat müziği, Türk askerî müziği ve Türkçe sözlü popüler müzikte kendini göstermiştir.
Dinî Çok Sesli Türk Müziği
Çok sesli Türk müziğinin dinî müzikte vücut bulmuş hâline dinî çok sesli Türk müziği denir. Bu müzik türünde
oratoryolar, ilahiler, koraller ve tasavvufi konuları içeren biçimler kullanılmıştır.

126 TÜRK MÜZİK TARİHİNE GİRİŞ