Page 16 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

1. ÜNİTE

Orta Doğu ve Yakın Doğu kaynakları Musa Peygamber’in Tanrı’yla buluşmaya gittiği Sina Dağı’nda “Dinle Musa”
anlamına gelen “Musa ke” emrini aldığını, bu emrin belli bir ton ve ritimde olduğunu, Musa Peygamber’in de bu tanrısal
emri “musiki” (müzik) sözcüğüyle ilişkilendirmeye çalıştığını anlatır.
Bir başka bakış açısına göre gagasındaki deliklerden yel estikçe türlü sesler çıkaran ve bu özelliğiyle müziğe örnek
olan ilk masal kuşunun adı “musikar” veya “musikal”dır (Uçan, 2005, s. 85).
1.1.2. Müziğin Doğuşu
Müziğin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanın müziği keşfetme
sürecinin kendini ve dünyayı keşfetme süreciyle eş zamanlı bir nitelik
gösterdiği söylenir. İlk çağlarda avlanma sırasında, dinî törenlerde, sa-
vaşlarda ve iletişim kurmada kullanılan müzik; çeşitli dönemlerden ge-
çerek gelişmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır (Görsel 2).
Müziğin doğuşu konusunda türlü varsayımlar öne sürülmüştür. Ünlü
doğa bilginleri, şarkının hayvan ulumalarını taklit sonucu ortaya çıktığı gö-
rüşünü savunmuşlardır. Ağırlığı ritme vermiş ve müziğin doğuşunu beden-
sel çalışmayı kolaylaştıran ritmik seslere dayandırmışlardır. Başka bir var-
sayım, müziğin doğuşunu konuşmayla birlikte almış ve her ikisini de sesli Görsel 2: İlk Çağ’a ait mağara resmi
anlaşma olanağında tek çare olarak görmüştür (Yener, 1983, s.12). Ancak
müziğin doğuşu ile ilgili bilgiler, tarihî kazılarla ve araştırmaların kesin olmayan sonuçları ile sınırlıdır. Dolayısıyla
bu konudaki çalışmalar sürdükçe yeni bilgiler elde edilecektir.

1.1.3. İlk Çağ Uygarlıklarında Müziğin Toplumsal Hayattaki Yeri
İlk Çağ uygarlıklarındaki müziğin toplumsal yaşama olan etkileri çeşitli efsanelerden, anıtlardan, destanlar-
dan, kabartmalardan, heykellerden ve resimlerden öğrenilebilmektedir. Bu bulgulardan elde edilen bilgilere göre
müziğin tarih boyunca eğlencelerde, düğünlerde, şölenlerde, savaşlarda, tedavilerde, cenaze törenlerinde ve dinî
törenlerde yani yaşamın her alanında yer aldığı söylenebilir.
Kazılarda bulunan çalgılar ve tapınak duvarlarındaki resimler, müziğin Mısır tarihindeki önemini ortaya koy-
maktadır. Elde edilen verilerden anlaşılmaktadır ki Mısır’da müzik, karmaşık ve canlı bir kimliğe sahiptir. Gizemli
çağrışımlar yaptığı kadar gündelik yaşamın da bir parçası ve eğlence aracıdır. Çalgılar, hem erkekler hem de ka-
dınlar tarafından kullanılmıştır. Hatta Mısır toplumunda kadınlardan oluşan müzik topluluklarına da rastlanmıştır.
Mezopotamya civarında yaşayan Babil, Asur gibi uygarlıklar kendi kültürleriyle birlikte müziği de geliştirmiş
ve ona toplumsal hayatta önemli roller yüklemiştir. Bu uygarlıkların dinî törenlerinin vazgeçilmez bir parçası olan
müzik, din adamlarının ve koroların söylediği şiirsel şarkılardan oluşmuştur. Ayrıca Asurlularda dinî müziğin yanı
sıra gündelik hayatta icra edilen ve dinlenen bir müzik anlayışı da gelişmiştir. Din dışı müziğin kral eğlencelerinde
ve çeşitli şenliklerde kullanıldığı bilinmektedir.
Sümerlerde bilim, sanattan önce gelmesine rağ-
men müzik, toplumsal hayatın önemli bir parçası ol-
muştur (Görsel 3). Düğün, bayram, cenaze ve tapınak
törenlerinde geniş bir yer tutmuştur. Bu törenlerde
hem kadın hem de erkek müzisyenler görev almıştır.
Antik Yunan’da müzik, mimari ve resim kadar iler-
leme kaydedememiş olsa da yaşamın her alanında
yerini koruyarak gelişmeye devam etmiştir. Bu uygar-
lığın müziği, dinî törenlerin ve eğlencelerin önemli bir
unsuru olmuştur. Ayrıca Antik Yunanlılar müziği terbi-
ye, ahlak ve eğitim aracı olarak da görmüştür.
Roma müziği, Yunan kültüründen ve sanatların-
dan büyük ölçüde etkilenmiştir. Roma uygarlığının
düşünce ve sanat yaşamı, Yunan uygarlığının biraz Görsel 3: Sümer taşı
değişikliğe uğramış hâlidir. Bu sebepledir ki Romalılarda müzik önemli bir yere sahip olmasına rağmen teknik
anlamda Yunan müziğinin ötesine geçememiştir.
Çin kültüründe müzik, kalbin sesi ve evrenin imgesi olarak görülmüştür. Çin tapınaklarında ve saraylarında, büyük
bir koro ile çalgı sayısı üç yüze kadar ulaşan orkestraların varlığından söz edilmektedir. Ayrıca Çin tiyatrosunda müzik,
olayları ve perdeleri birleştirici bir öge olarak kullanılmıştır (İlyasoğlu,1994, s. 4,5).

BATI MÜZİĞİ TARİHİNE GİRİŞ 15