Page 142 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

Bestelediği eserlerin en önemlisi acemaşiran ayinidir. Bunun
yanı sıra günümüze bir peşrev ve iki saz semaisiyle beş şarkısı ulaş-
mıştır. Hüseyin Fahreddin Dede, Yenikapı Mevlevihanesi şeyhi
Mehmed Celâleddin Dede ve Galata Mevlevihanesi şeyhi Mehmed
Ataullah Dede ile kuramsal musiki çalışmaları yaparak Türk musiki-
sinin ilmî bir şekilde incelenmesi yolunda ilk adımları atmıştır. Elde
ettiği bilgileri öğrencileri olan Rauf Yekta Bey, Mehmet Suphi Ezgi
ve Hüseyin Sadettin Arel'e aktararak onların bu konuda eser verme-
lerine sağlam bir zemin hazırlamıştır. Hüseyin Fahreddin Dede 1911
yılında vefat etmiştir.

4.4.12 Ahmet Avni Konuk
1868 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir (Görsel 4.28). Babası
Musa Kazım Efendi, annesi Fatma Zehra Hanım’dır. İlkokulu tamam-
ladıktan sonra Kur'an-ı Kerim'i ezberlemiş ve Arapça öğrenmiştir.
Darüşşafaka’dan 1890 yılında mezun olmuş, hemen ardından Galata
İttihat Postanesinde memur olarak göreve başlamıştır. Memuriyeti
sırasında başladığı hukuk fakültesi olan Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’yi
1898 yılında birincilikle tamamlamıştır. 1904 yılında Mevlevi tarika-
tına katılarak Mesnevihan Selânikli Mehmed Esad Dede'nin hizme-
tine girmiştir. Darüşşafaka’da öğrenciyken musiki derslerini Eyyubi
Zekâi Dede'den almış ve mezuniyetinin ardından musiki çalışmala-
rına bu hocasıyla devam etmiştir. Gençlik yıllarında Zekâi Dede'nin
talebelerinden Mehmet Suphi Ezgi ve Rauf Yekta Bey ile çalışmalar
yapmıştır. Dilkeşide ve bendihisar adlarında iki makam bulmuştur.
Buselikaşiran, ruyiırak ve dilkeşide makamlarındaki Mevlevi ayinleri
dışında kâr, kârınatık, beste, ağır ve yürük semai ile şarkı formların-
Görsel 4.28 da toplamda otuz sekiz eser bestelemiştir.Edvar kitaplarındaki tarife
Ahmet Avni Konuk dayanarak hemen bir eser besteleyecek kadar müzik teorisine vâkıf
olan Konuk, 119 makamdan meydana gelen bir kârınatık bestele-
miştir.
Türk musiki tarihinde Itri ekolünün son temsilcileri arasında ka-
bul edilir. Aynı zamanda şair olan Konuk telif, tercüme ve şerh türü
eserlerinde yer alan Arapça ve Farsça beyitlerin, rubailerin bir kıs-
mını nazım olarak Türkçeye çevirmiştir. Hanende adlı eserinde ma-
kamlar ve usuller hakkında kuramsal bilgiler vermiş, 95 makamdan
oluşan 2706 eserin güftesini yazmıştır. Mevlana'nın müritlerinden
Feridun bin Ahmed Sipehsalâr tarafından Farsça yazılan “Menakb-ı
Hazret-i Mevlana Celaleddin Rumi” adlı eseri 1331 yılında İstan-
bul'da tercüme etmiştir. Eserleri arasında Fususu’l-Hikem Tercüme
ve Şerhi, Tedbirat-ı İlâhiyye Tercüme ve Şerhi, Fihi Ma Fih Tercümesi,
Hazreti Meryem ve İsa’ya Dair Risale, Mesnevi Tercüme ve Şerhi,
İnsan-ı Kâmil Tercümesi, Lemaat Tercümesi, Risale-i Vahdet-i Vücud
Tercümesi, Şerh-i Gazel, Gülşen-i Raz Şerhi, Şerhu’r-Risaleti’l-Aha-
diyye Tercümesi yer almaktadır. Ahmet Avni Konuk 1938 yılında
vefat etmiştir.

140