Page 139 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

almıştır. 1170 beyitten oluşan mesnevi tarzındaki “Ravzatü’l-i‘câz
fi’-mu‘cizâti’l-mümtâz” isimli eserinde peygamberlerin mucizeleri
anlatılmaktadır. Bunun dışında Osman Dede’nin tezkirelerde beş
gazeli ve bir kıtası yer almaktadır. Nâyî Osman Dede 1729 yılında
vefat etmiştir.
4.4.7 Ali Nutki Dede
1762 yılında İstanbul Yenikapı’da doğmuştur. Babası, Yenikapı
Mevlevihanesi şeyhlerinden olan Kütahyalı Seyyid Ebubekir Dede,
annesi ise Galata Mevlevihanesi şeyhlerinden Kutbünnayi Osman
Dede’nin kızı Saide Hanım'dır. Çocuk yaşta semazenbaşı Sahih Ah-
med Dede’nin himayesine verilmiştir. Otuz sene boyunca Yenikapı
Mevlevihanesi’nin şeyhliğini yapmıştır. Edebiyat ve musiki alanla-
rında kendisini yetiştirmiştir. Ali Nutki Dede, edebiyat ve musiki
alanında birçok kişinin yetişmesine büyük katkılarda bulunarak ün
kazanmıştır. Bu kişiler arasında özellikle Konya'da başladığı çilesini
İstanbul'da Ali Nutki Dede'nin rehberliğinde tamamlayan Şeyh Ga-
lip ile haftanın belirli günleri bu dergâha devam eden Hamamizade
İsmail Dede öne çıkmaktadır. Ali Nutki Dede bestelediği "Şevkutarab
Mevlevi Ayini” isimli eserini talebesi İsmail Dede'ye ithaf etmiş ve
ölümünden bir ay kadar önce dergâhta okumuştur. Ali Nutki Dede
1804 yılında vefat etmiştir.

4.4.8 Sultan III. Selim
1761 yılında İstanbul’da doğmuştur (Görsel 4.25). Babası III.
Mustafa annesi Mihrişah Sultan’dır. Sultan III. Selim’in Türk musi-
kisi üzerine olan ilgisi şehzadelik döneminde başlamıştır. Sultan III.
Mustafa, Şehzade Selim’in iyi yetişmesi için büyük özen göstermiş,
beş yaşından itibaren Şehzadenin eğitim ve öğretimi ile ilgilenecek
seçkin ilim adamlarından oluşan bir kurula görev vermiştir. Osmanlı
saray adetlerine göre "kafes" adı verilen dairelerde gözetim altında
tutulan şehzadeler hiç kimseyle görüştürülmemektedir. Şehzade
Selim, bu kafes döneminin sıkıcı ve hareketsiz ortamında kendisini
müzik ve edebiyata adamıştır. Kafes döneminde Şehzade Selim'in
en önemli müzik hocalarından biri olan Kırımlı Hafız Ahmet Kâmili
Efendi ve tanbur hocası Tanburi İzak başta olmak üzere dönemin
diğer besteci ve icracılarının müzik ve edebiyat çalışmalarına önemli
katkıları olmuştur.
Bu süreçte Türk musikisinin kuramsal ve uygulamalı yönlerini
en iyi şekilde öğrenmiştir. Acembuselik, arabanbuselik, dilnevaz, ev- Görsel 4.25
cara, gerdaniye kürdi, hicazeyn, hüseyni zemzeme, ısfahanekicedid, Sultan III. Selim (Temsilî)
nevakürdi, nevabuselik, pesendide, rastıcedid,suzidilara, şevkefza ve
şevkidil gibi on beş yeni makam bulmuştur.Sultan III. Selim’in 1 ayin,
1 durak, 1 tevşih, 2 ilahi, 29 peşrev, 29 saz semaisi, 1 kâr, 10 beste, 10
semai, 20 şarkı olmak üzere toplam 104 bestesi günümüze ulaşmıştır.
Sultan III. Selim’in Türk musikisi için önemli bir yanı da mü-
zik tarihimize kazandırdığı besteci ve icracılardır. Bu isimlerin en

137