Page 19 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

1. ÜNİTE

1.2.2. Türk Müziği Türleri

Tarih içinde kendi köklü geleneğini oluşturarak toplumun duygu ve düşüncelerini dile getiren Türk ulusuna
ait müziklere Türk müziği denir. Her ana başlık Tablo 1’de görüldüğü üzere kendi içinde türlere ayrılır (Tablo 1).
Tablo 1: Türk Müziği Ana Türleri ve Türleri
TÜRK MÜZİĞİ
Türk müziği, geleneksel Türk müziği ve çağdaş Türk müziği olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Bu ana türler arasında
özellikle kullanılan çalgılar, üslup, yorum, çalgılama ve orkestrasyon yönüyle farklılıklar vardır.

1. GELENEKSEL TÜRK MÜZİĞİ 2. ÇAĞDAŞ TÜRK MÜZİĞİ
Kuşaktan kuşağa aktarılarak geçmişten gü- Çok sesli müziğe ait orkestralama (çalgılama),
nümüze gelen, yaşatılan ve toplumun bireyleri- armoni, kontrpuan gibi belirgin kuralların gele-
ni birbirine bağlayan müziklere geleneksel Türk neksel müziğe uyarlanmasıyla oluşan müzik tü-
müziği (GTM) denir. Geleneksel Türk müziği, dinî rüne çağdaş Türk müziği denir.
ve din dışı müzik olmak üzere ikiye ayrılır. Bu uyarlamalar yapılırken geleneksel müziğin
Dünyasal konuları içeren geleneksel müzikle- makam, usul ve tür yapısına dair değerlerinin göz
re geleneksel din dışı Türk müziği, inançsal ko- ardı edilmemesi gerekir. Çağdaş Türk müziği, dinî
nuları içeren geleneksel müziklere ise gelenek- ve din dışı müzik olmak üzere iki ana türe ayrılır.
sel dinî Türk müziği denir.
A) Geleneksel Din Dışı B) Geleneksel Dinî A) Çağdaş Din Dışı B) Çağdaş Dinî
Türk Müziği Türk Müziği Türk Müziği Türk Müziği
Geleneksel Türk Cami Müziği Çok Sesli Tasavvuf
Halk Müziği Çok Sesli Türk Müziği Müziği
Geleneksel Türk Sanat Tekke (Tasavvuf) Müziği
Müziği (Klasik Müzik) Askerî Müzik (Bando)

Geleneksel Askerî Müzik Yığın Müziği
(Mehter) (Pop Müzik)

Geleneksel Eğlence
Müziği

A) Geleneksel Din Dışı Türk Müziği
Geleneksel müzik türlerimiz toplumsal işlevleriyle kültürel yapımızın şekillenmesinde önemli bir rol oyna-
mıştır. Geleneksel Türk müziği; Türklerin göçebe hayattan yerleşik hayata geçmesiyle halk arasında icra edilen
müzik, devletin yönetildiği merkez ve çevresi civarında yapılan müzik, askerî ortamda yapılan müzik vb. olarak
sınıflanmaya başlamıştır.
Din dışı konuları işleyen geleneksel Türk müziğinin ana türüdür. Dört türü vardır:
a) Geleneksel Türk Halk Müziği (GTHM): Kendine özgü çalgıları, çalış ve söyleyiş tavırları, türleri, biçimleri ve ge-
niş repertuvarıyla ulusal nitelikleri bünyesinde taşıyan, halk biliminin diğer dallarıyla iç içe oluşan, yöresel müziklerin
birleşimiyle ortaya çıkan bir müzik türüdür (Emnalar, 1998, s. 27) (Görsel 1.15).

Görsel 1.15: Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu

18 TÜRK MÜZİK TARİHİNE GİRİŞ