Page 27 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

1. ÜNİTE

Tarikat törenlerinde ney, rebab ve kudüm başta olmak üzere GTSM çalgılarının tümü kullanılmaktadır (Görsel
1.53). Ezgisel yapı GTSM’nin aynısıdır. Ezgi, usullü ya da usulsüz olabilmektedir. Sözleri ilgili dinî inanç sistemini
yansıtır. GTSM’den farkı dinî amaçlar ile üretilmesidir. Dinî tören, müziğin eşlik ettiği sema ile yapılır. Dinî tören
esnasında sema yapan kişilere de semazen denir (Görsel 1.54).

Görsel 1.53: İstanbul Tarihî Türk Müziği Topluluğu Galata Görsel 1.54: Galata Mevlevihanesi’nde Mevlevi Ayin-i Şerif
Mevlevihanesi Konseri
Tasavvufi Halk Müziği: Tasavvufi halk müziği ala-
nında ilk olarak ele alınabilecek türler Alevi ve Bektaşi
müziğidir. Semah, Alevi ve Bektaşiler tarafından inanç-
ları gereği cemevlerinde bağlama eşliğinde söylenen
sözler, müziğin ritmine uyarak yapılan mistik ve estetik
hareketlerle Hakk’a ulaşma yoludur.
Bu türde bağlama çalgısı kullanılır. Ezgisel yapı ola-
rak GTHM’nin özelliklerini gösterir. Usullü ya da usul-
süz olabilir. Sözler dinî içeriklidir. GTHM’den farkı dinî
amaçlar ile üretilmesidir. Tasavvufi halk müziğinde
kullanılan sözler, ait olduğu inanç sistemiyle yakından
ilgilidir. Dinî tören, müziğin eşlik ettiği semah ile yapılır. Görsel 1.55: Semah
Semahların seslendirilmesi sırasında vurmalı çalgı kul-
lanılmaz (Görsel 1.55).
A) Çağdaş Din Dışı Türk Müziği
Çağdaş müzik, teknik anlamda üst düzey müzik anlayışı olarak nitelendirilebilir. Bu türdeki vazgeçilmez ilke
çok sesliliktir. Din dışı konuları işleyen çağdaş Türk müziğinin ana türüdür. Üçe ayrılır:
a) Çok Sesli Türk Müziği: Geleneksel Türk müziğine ait makamsal yapı ile çok sesli müziğe ait orkestralama
(çalgılama), armoni, kontrpuan gibi belirgin kuralların uygulandığı türe çağdaş çok sesli Türk müziği denir. Tam-
pere dizi kullanılır. Temel özelliği makamsal ve çok sesli oluşudur. Geleneksel Türk müziğindeki melodi motifleri
ve usul yapılarıyla birlikte Batı müziği ve geleneksel Türk müziğinin çalgıları da kullanılır (Görsel 1.56).

Görsel 1.56: Çok sesli Türk müziği

26 TÜRK MÜZİK TARİHİNE GİRİŞ