Page 65 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

2. ÜNİTE

Ahmedoğlu Şükrullah
Şükrullah’ın doğum tarihi ve yeriyle ilgili kesin bir bilgi yoktur.
İyi bir eğitim gören Şükrullah, II. Murat’ın ve Fatih Sultan Mehmet’in yakınında bulunmuş, müzik adına önemli
görevler üstlenmiştir. Şükrullah, usûl-i şer’iyye, kelam, Arap ve Fars edebiyatı dersleri almıştır. Daha sonra Bursa’ya
giderek Molla Şemseddin Mehmed Fenârî’nin eğitiminden geçmiş, ilim meclislerinde bulunmuştur. İlim eğitimi-
ni tamamladıktan sonra Bursa’da Sultâniye Medresesinde göreve başlamış daha sonra da Edirne’de dârul-hadîs
dersi öğretmeni olmuştur. Arapça ve Farsça’yı çok iyi seviyede bilen, tıp ve musikiye ilgisi olan Şükrullah, üç farklı
dilde eser yazmıştır.
Mehmet Tahir Efendi “Osmanlı Müellifleri” adlı eserinde, Şükrullah’ın hac dönüşünde Mısır’a uğrayıp oradaki
âlimlerle görüştüğünü ve o âlimlerden faydalandığını belirtmiştir.
Eserleri
• II. Murat’ın emriyle Türk musikisinin temel kitaplarından biri olan Safiyüddîn Urmevî’nin “Kitabu’l-Edvar” adlı
eserini Arapça’dan Türkçe’ye çevirmiştir.

Ladikli Mehmet Çelebi
Mehmet Çelebi, Ladik’te doğmuştur. Doğum ve ölüm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Musiki tarihinde
“İsrafilzade” lakabı ile anılan Mehmet Çelebi, Ladikli Abdülhamid bin Nasuh bin İsrafil’in oğludur.
Üst düzey bir eğitim alan Ladikli Mehmet Çelebi, bir eserinin önsözünde musikiyi, matematiksel ilimlerin en
üstünü ve en şereflisi saymıştır. Müzik ilminin açıklamasını yapmak için eski eserleri ve belgeleri toplamakla işe
başladığını söylemiştir. Sadece eski eserleri tespit etmekle ve bunları bir araya getirmekle kalmayan Ladikli Meh-
met Çelebi, yaşadığı dönemde musiki adına yapılan bütün yenilikleri de bir araya getirmiştir. Eserlerinde eski
nazariyatçılardan söz ederek aktarımlar yapmıştır. 20. yüzyılın başına kadar Türk musikisinin bilimsel yönünü in-
celeyen ve geliştiren, özgün eserler veren başka bir müzikolog çıkmamıştır.
Eserleri
• Er-risâletü’l- Feyhiyye: Bu eserinde kendinden önceki nazariyatçılardan farklı olarak yedi büyük aralıktan bah-
setmiştir. Makam seyirlerini izah ederken çıkıcı ve inici ifadelerini kullanması dikkat çekicidir. Kaleme aldığı
müzik nazariyatı eserleriyle dönemin müzik çalışmalarına önemli katkıda bulunan Mehmet Çelebi, yazdığı bu
eserle de daha sonra yapılacak pek çok çalışmaya kaynak teşkil etmiştir.

Kantemiroğlu (1673-1727)

Boğdan voyvodası Constantin Cantemir’in oğludur (Görsel 2.34). Ba-
basının sarayında iyi bir eğitim almıştır. On dört yaşında İstanbul’a gel-
miştir. Sultan III. Ahmet’in yardımıyla Enderundaki eğitimini sürdürürken
Fener Patrikhanesindeki yüksekokula da devam etmiştir. Böylece Doğu
ve Batı kültürlerini yakından tanıma fırsatı bulmuş, çağının bilim dalla-
rında da geniş bir birikim elde etmiştir.
Sanat anlayışı ve bilgisi ile döneminin en önemli müzik otoritelerin-
den biri olmuştur. Aynı zamanda ebcet notasına değişik bir yön verip
farklı bir nota sistemi kullanmıştır. Kendi nota sistemiyle birçok saz ese-
rini notaya alarak Türk müziğine çok önemli hizmetlerde bulunmuştur.
Müzik dışında da birçok eseri vardır. Makam, usul ve perdeler hakkında
bilgiler vermiştir. Kendisinden önce yazılmış edvarları incelemiştir.
Eserleri Görsel 2.34: Kantemiroğlu
• 16 ve 17. yüzyılda bestelenmiş değişik bestekârlara ait 315 peşrev ile
40 saz semaisinin notasını yazmıştır.
• Musiki eserleri kitabında çeşitli makam ve usullerde bestelediği 21 peşrev, 9 saz semaisi ve 2 sözlü eserine
yer vermiştir.

64 TÜRK MÜZİĞİNDE DÖNEMLER