Page 62 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

2. ÜNİTE

Mehter müziği, savaşları kazanmada ve düşmanı psikolojik olarak baskı altına almada etkili bir araç olmuştur.
Mehter müziği sayesinde birçok fetih hareketi savaşmadan ve hiçbir kayıp verilmeden zaferle sonlanmıştır.
Barış zamanlarında tören, kutlama, şenlik, düğün ve çeşitli spor müsabakalarında da mehter müziği icra edil-
miştir. Mehter toplulukları namaz vakitlerinde dinî müzik icrasında da bulunmuştur.

Görsel 2.30: Mehter minyatürü, Levni Görsel 2.31: Mehter minyatürü, Levni
Mehter takımlarında kat sistemi uygulanmıştır. Buna göre mehter takımında her çalgıdan üç, beş, yedi ya da
dokuz adet bulundurulmuştur. Buna bağlı olarak da üç katlı mehter, beş katlı mehter gibi isimler almıştır. Katların
büyüklüğü emrinde olduğu kişinin unvanına göre değişiklik göstermiştir. Örneğin sadrazama bağlı olan mehte-
ran dokuz katlı, beylerbeyine bağlı olan mehteran yedi katlı olarak ifade edilmiştir. Esnaf mehterleri ise genellikle
üç veya beş katlı olmuştur. (Görsel 2.30, Görsel 2.31).
Mehterhanede her çalgının bulunduğu topluluk, bölük olarak adlandırılmıştır (Tablo 6). Mehterhanede bulu-
nan bölükler şunlardır:

Tablo 6: Mehter Çalgı Bölükleri
Mehterdeki Çalgı Bölükleri

Zurna Bölüğü Boru Bölüğü Nakkare Bölüğü

Zil Bölüğü Davul Bölüğü Kös Bölüğü

Mehter müziğinin icra amacına göre mehter takımının yerleşimi farklılık göstermiştir. Törenlerde kös ortada
olmak kaydıyla genellikle yarım ay, bazen de daire şeklinde sıralanarak ayakta durulmuştur. Bu esnada yalnızca
nakkareler oturarak çalmıştır. Savaşlarda büyük çalgılar ve bunları çalan müzisyenler at ya da deve üzerindeyken
diğer müzisyenler genellikle yürümüştür.
Eğlence müziği, yükselen yaşam standartlarıyla yeni bir müzik anlayışı olarak doğmuş, İstanbul gibi büyük
şehirlerde icra edilmiştir. Eğlence müziği icrası özellikle Lale Devri’nde oldukça yaygınlaşmıştır.

TÜRK MÜZİĞİNDE DÖNEMLER 61