Page 129 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 9

6. ÜNİTE

ARAŞTIR PAYLAŞ

Geleneksel Türk müziğinde ana perdeler haricinde kullanılan perdelerin isim ve yerlerini araştırıp arkadaşlarınızla
paylaşınız.

6.1.3. Geleneksel Türk Müziğinde Usul

Klasik Batı müziğindeki “ritim” kelimesinin karşılığı olarak geleneksel Türk müziğinde “usul” kelimesi kullanılır. Eşit
sayıda çeşitli vuruşlardan oluşan kalıplara usul adı verilir. Usul, eserlerin en başında anahtar ve donanımdan sonra üst
6.1.3'ün altındaki örnek nota sayfa 127
üste yazılmış rakamlar şeklinde gösterilir. Eserin hangi usulde olduğu sol üst kısımda yazı ile belirtilir:

Usulü: Sofyan
Usulü: Sofyan

Basit ve bileşik olmak üzere iki çeşit usul vardır. İki zamanlı “nîm-sofyan” ve üç zamanlı “semai” basit usullerdir. Dört
zamanlı “sofyan” usulünden başlayarak diğer tüm usuller bileşik usullerin içinde yer alır.

6.2. Çârgâh Makamı

6.2.1. Çârgâh Makamının Genel Özellikleri

Basit makamlar içinde yer alan çârgâh makamı, geleneksel Türk müziği ses sisteminde temel dizi olarak kabul edilir.
Batı müziği ses sistemindeki “do” notası, geleneksel Türk müziğinde çârgâh perdesi olarak adlandırıldığı ve makamın
karar sesi çârgâh sesinden başladığı için çârgâh makamı ismini almıştır. Doğal bir dizi olan çârgâh dizisi herhangi bir
ses değiştirici işaret almaz. Kaba çârgâh veya çârgâh (do) perdesi üzerinde çârgâh beşlisi ile rast veya gerdaniye per-
desinde (sol) çârgâh dörtlüsünün birleşmesinden meydana gelir (Tablo 6.8).

Tablo 6.8 : Çargâh Makamının Özellikleri
ÇÂRGÂH MAKAMININ ÖZELLİKLERİ

NİTELİK Basit makamdır.

DURAK Kaba çârgâh (do) perdesidir.

SEYİR Çıkıcıdır.

Kaba çârgâh veya çârgâh perdesi üzerinde çârgâh beşlisine rast veya gerdâniye
DİZİ
perdesi üzerinde çârgâh dörtlüsünün eklenmesiyle oluşur.
GÜÇLÜ Rast veya gerdaniye (sol) perdesidir.

DONANIM Ses değiştirici işaret almaz.

YEDEN Kaba bûselik (si) perdesidir.

ÇELLO ÇALMADA TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI I 127

1
Made with Crescendo © NCH Software Free Version. Nonprofessional Use Only.