Page 154 - TİYATRO TARİHİ 9

Romantizmin ve bu akımının tiyatroya yansıması olan dram türünün temel felsefeleri ise şunlardır:

• Görülen her türlü maddi varlığın altında yüce bir gerçek mevcuttur. Varlıkların her biri bu mutlak yüce
güç tarafından yaratılmıştır. Bazı düşünürler bu mutlak gücü; tanrı, ruh, idea ve ego gibi adlandırmalarla
anlatmıştır.
• Yaratılmış olan her şey sonsuz gerçekliğin içerisindedir. Bu nedenle her şey bir bütün ve birbirlerinin birer
parçasıdır. Bu nedenle gerçeklik, sonsuz varoluş bağlamında konu edinilebilir.
• Dünya üzerinde yaratılmış olan her şeyin ortak bir kökeni vardır. Bir yaratının doğallığı ne kadar az bozulursa
o kadar gerçeklik içerir. Bu nedenle romantik yazar; eserinde vahşi doğayı, doğallıklarını kaybetmemiş
insanı ve kısıtlayıcı toplumsal normlara karşı başkaldırma konularını işlemelidir.
• İnsan varlığı ruh ve beden, madde ve mana, sınırlı ve sınırsız gibi ikilemler üzerine kuruludur. Bu ikircikli
doğası insanı kendi içinde ve kendine karşı bölünmüş bir varlık hâline getirir. Örneğin insan bir taraftan
bedensel olarak ölümlü bir varlıkken öte taraftan ruhun ölümsüzlüğü temasını yücelterek ideal bir varoluş
tasarımı yapar. Fiziksel sınırlılığını böyle aşmaya çalışır.
• İnsanın bölünmüş benliğini bütüncül kılacak yegâne şey sanattır. Diğer bir deyişle sanat, insanı yeniden bir
bütün hâline getirebilecek bir cazibeye sahiptir. Çünkü sanatsal bir deneyim yaşayan kişiler, kısa süreliğine
bu günlük ikilemlerinden kurtulur. Sanatın olanaklı kıldığı anlık duyumsanan gerçekler, romantik akım
açısından kıymetlidir.
• İnsan, sonsuz bir çeşitliliğin içerisinde kendine yer bulmuş bir varlıktır. Bu gerçeğin arka planında muazzam
bir bütünsellik vardır. Bu bütünselliği kavramak aktif bir hayal gücü becerisi gerektirir. Bu beceri ve deha
sanatçılarda mevcuttur. Sanatçı bu becerisini kullanarak kendisini dinlemek ve izlemek isteyen insanlara
yol gösterme yetisine sahiptir.

= BİLGİ KUTUSU

Romantizm ilkelerini benimseyerek oyun yazan kimi yazarlar aynı zamanda roman türünde de önemli
yapıtlar üretmişler ve hem oyun hem de roman yazarı olarak tanınmışlardır. Victor Hugo, Goethe ve
Schiller bu sanatçılardan bazılarıdır.

C SIRA SİZDE
Romantizm ve klasisizmin temel ilkelerini birbirinden ayıran özellikleri tablo hâlinde gösteriniz.

8.1.2. Romantik Tiyatro Teorisi

Alman felsefecilerin düşünceleri üzerine kurulan romantik teori için çeşitli sanatsal kavramlar üretilmiştir.
Romantik teorinin kavramları ve bu teoride dram türünün özellikleri şunlardır:

Sanat Kavramının Üstünlüğü: Sanat, tanrısal gerçeğe ulaşmayı sağlayan üstün bir olgudur. Bireysel ahlak
ile özgür vicdanın güçlendirilmesi için önemli bir araçtır. Sanat eğitici değil insanı ışıtan yönüyle ön plana
çıkmalıdır.

Gerçeğin Özünün Yansıtılması: Tiyatro, doğaya benzerliği koruyarak özü yansıtmalıdır. Yalnızca dış
gerçeğe benzetmek, taklitçiliğe ve sahteciliğe girmektedir. Yüzeysel benzetmecilikten vazgeçilmelidir. Bunun
yerine yaşamın ruhuna ışık tutulmalıdır.

Organik Biçimle Kurgulama: Tiyatro oyunları üç birlik kuralı ile yazılmamalıdır. Böyle yazılırsa oyun kurguları
zorlama olacak ve inandırıcılığını yitirip mekanikleşecektir. Ayrıca kısıtlayıcı olan bu kurallar, gerçek yaşamda
olup bitenleri yansıtmamaktadır. Bu nedenle klasik kurallar aşılmalıdır. Organik biçim kavramı bir oyun kurgusu
içinde hem çeşitliliği hem de tamamlanmışlığı gösterme işine yarayacaktır. Bu kavram, diğer kavramlarla beraber
yazar tarafından doğru anlaşılıp uygulanırsa romantik dramlar yazılabilir.

152 8. ÜNİTE