Page 157 - TİYATRO TARİHİ 9

Goethe Tiyatrosu
Tiyatroyla sadece düşünsel değil deneysel olarak da ilgilenmiştir. Bunun yanı sıra tiyatro pratiği de bulunan
Goethe, 90 maddelik bir yönetmelik yazarak oyunculuk ilkelerini saptamaya yönelik çalışmalar da yapmıştır.
Oyunlar sahneye koymuş, sahne tekniği ile yakından ilgilenmiş ve dekor hazırlamıştır.

Goethe’nin eserleriyle Almanya’da romantizm akımının en başarılı olduğu döneme girilmiştir. Önce Goethe ve
sonra Schiller ile biçimlenmeye başlayan Alman romantizminde rasyonel akla karşı çıkılmış, doğaya dönüşte
ahlaki gereklilik benimsenmiştir.

Goethe’nin gençlik eserlerinin ilki olan Demir Elli Şövalye Almanya’da romantik akımı başlatan ilk oyun olarak
kabul edilir. Bu oyunda döneminin zorba yönetimine karşı ayaklanan Goetz adlı kahraman, adalet ve özgürlük
düşüncesinin temsilcisi olmuştur. Oyunda acıklı ve güldürücü sahneler vardır. O yıllarda yazılan diğer burjuva
dramlarından ayrı bir havası vardır.

Goethe’nin ikinci oyunu Clavigo (Klavigo) küçük bir oyundur. 1775’te yazdığı Stella ise ilgi çekici bir aşk öyküsünü
ele almıştır. En başarılı tiyatro yapıtı sayılabilecek oyunlarından birisi de Iphigenie auf Tauris (İfijeni Tauris)
adlı oyunudur. Bu oyunda Antik Yunan tiyatrosu temasını modern bakış açısı içinde işlemiştir. Iphigenie’nın
karşılaştığı engeller oyunun konusunu oluşturmuştur.

1780’de başlayıp 1790’da bitirdiği Torquato Tasso (Tovkvato Taso) adlı eser, duyarlı bir ozanın psikolojik incele-
mesidir. Oyun sahne açısından kusurludur fakat güzel yazılmış uzun bir manzum şiirdir.

Goethe’nin en önemli oyunu, ilk bölümünü 1808’de, ikinci bölümünü 1831’de tamamladığı Faust’tur. Bu oyunda
psikolojik sorunlara ve felsefi düşüncelere yer verilmiştir. Lirik ve dramatik bölümler birbiriyle iç içe geçmiştir.

METİN İNCELEME

Goethe’nin Faust adlı oyununu okuyunuz. Aşağıdaki sorular doğrultusunda metni inceleyiniz.

1. Faust adlı oyunun konusu nedir?
2. Oyunun dramatik örgüsü nedir?
3. Oyunun başkahramanı kimdir?
4. Oyundaki çatışma unsurları nelerdir?
5. Faust kimdir? Fiziksel ve psikolojik özellikleri nelerdir?
6. Oyundaki romantik dram türünün hangi özellikleri belirgindir?
7. Oyun, ait olduğu dönemin hangi özelliklerini göstermektedir?

Schiller Tiyatrosu
Goethe kadar sınırsız bir imgelem dünyası olmadığı ifade edilse de Shakespeare, Racine ve Moliere gibi
isimlerden sonra Avrupa tiyatrosunda adı anılan en yetkin oyun yazarlarından biri olarak kabul edilmiştir.

Haydutlar adlı oyunu, bazı kusurları bulunmasına rağmen defalarca oynanan romantik tragedyadır. Bu oyunda
kötü ve despot bir yöneticiye karşı dürüst ve korkusuz bir kardeşin ayaklanması konusu işlenir. Bu oyunundan
sonra arka arkaya iki oyun daha yazmıştır. Bunlardan biri Fiesko, diğeri ise Hile ve Sevgi’dir. Yönetici sınıf ile halk
arasındaki kopukluğu göstermek adına oldukça önemli oyunlardır. Bu oyunların sahne tekniği daha kusursuz,
oyun kurgusu daha ustacadır. Hile ve Sevgi oyunu Avrupa’da o güne kadar yazılmış en başarılı aile dramı
sayılmıştır. Don Carlos adlı manzum oyununda Avrupa tarihindeki bir tarihsel olayı felsefi düşünce ile yorumla-
mıştır.

155
TİYATRODA ROMANTİZM