Page 84 - TİYATRO TARİHİ 9

Mansiyon: İçine girilip çıkılabilen, küçük kulübe benzeri yapılardan oluşmuştur. Mansiyonlar, bölümler hâlinde
oynanan oyunlarda oldukça işlevsel bir göreve sahiptir. Oyunun uzunluğu ve sahne sayısına göre mansiyon
sayısı da değişebilmektedir.

Mansiyonlar hem kilise oyunlarında hem de loncaların organize ettiği kilise dışı oyunlar ile kimi din dışı dramatik
biçimlerin sahnelenmesinde kullanılmıştır. Büyüklüklerine göre basitten karmaşığa doğru geliştirilmiş çeşitli
tasarım özelliklerine sahiptir. Bazı mansiyonlar içine yalnızca bir bazıları ise birden fazla kişi ve kimi sahne
aksesuarları sığacak şekilde tasarlanmıştır. Bu yapıların bir tür kulis vazifesi gördüğü söylenebilir.

Platea: Mansiyonların yetersiz kaldığı kimi durumlarda daha geniş bir oyun alanı olanağı sunan platea
tercih edilmiştir. Platea, bir sahnede aksiyonun akmadığı ve sahne dışı olarak bilinen alandır. Mansiyona göre
daha geniş ve mansiyonlara bitişik bir oyun alanı imkânı sunmaktadır. Belirli herhangi bir yeri simgelemez.
Mansiyonlar, genelde bir plateanın üzerine yerleştirilerek oyunun hareket akışına göre oyuncuların bir
mansiyondan diğerine girmesini kolaylaştırır.

Kilise oyunlarında oyun yerlerindeki kilise korosunun balkonu cenneti, zemin altındaki mahzen ise cehennemi
simgelemiştir.

Oyun Arabaları: Orta Çağ’da oyun arabaları denen
gezici tiyatro sahneleri yaygın olarak kullanılmıştır. Bunlar;
dört tarafı açık, her yönden oyun izlemeye elverişli, sahne
çatısı olan, tekerlekli ve hareketli oyun arabalarıdır (Görsel
4.10). Arabalar, özellikle Soytarılar şöleni, Corpus Christi
gibi karnaval ve dinî bayramlarda, yöresel dinsel oyunlarda
geçit alayı şeklinde kullanılmıştır.

İngiltere’de oyun arabalarına pageant (peycınt), İspanya’da
ise corral (korral) adı verilmiştir. İngiltere ile İspanya’da
oyun arabası geleneği arasındaki tek fark, teknik olarak
İspanya’daki arabaların üzerinde sahne çatısının bulunma-
masıdır.
š Görsel 4.10: Oyun arabaları

Han Tiyatrosu
Kilise içi oyunların zamanla kilise dışına taşması, profesyonel oyun-
cuların ortaya çıkması ve din dışı dramatik biçimlerin gelişmesiyle
oluşmuştur (Görsel 4.11). Gezici tiyatro topluluklarının oyunları
zamanla kentlerdeki hanlarda oynayarak yaygınlık kazanmıştır.
Oyunlar, gezginlerin konakladığı Orta Çağ hanlarının avlusuna
kurulan platformlarda sahnelenmiştir. Her bir sahne farklı bir
mansiyon önünde oynanmıştır. Oyunlarda kaç farklı epizot varsa
o kadar mansiyon kullanılmıştır.

š Görsel 4.11: Han tiyatrosu

= BİLGİ KUTUSU
Han tiyatrosu geleneği, Shakespeare oyunlarına kaynaklık eden bir gelenek olarak kabul edilmiştir.

82
4. ÜNİTE