Page 80 - TİYATRO TARİHİ 9

Oyun Metinleri
Yazılan oyunların hepsinde aynı konular ele alınmıştır. Başlıca konular; tanrının İncil’de anlatıldığı gibi yaradılışı
buyurması, sahte İsa, kutsal figürler ve ermişler hakkındaki söylencelerdir. Bu sebeple Orta Çağ oyunları nerede
yazılmış olursa olsun birçok ortak özellik taşımaktadır.

Antik Yunan tiyatrosunun Poetika’da ifade ettiği neden sonuç ilişkisi bu dönem metinlerinde yoktur. Daha çok
epizotlar hâlinde kurgulanan metinler, gevşek bir olay örgüsü yapısına sahiptir. Dinsel oyunlar, dizi biçiminde
yazılmıştır. Kişileştirme azdır. Bazı olağanüstü olaylar çok ayrıntılı olarak işlenmiştir. Bu seçimin arka planında
inancı pekiştirme yer almaktadır. Zaman ve mekân betimlemesi soyutlanmış, kesin sınırları olan net bir zaman
ve mekân belirteci kullanılmamıştır.

Kişiler
Tip düzeyindedir ve canlandırılan kutsal kişilikler İncil’den öğrenilen, toplumda inanç değeri olan azizlik
mertebesindeki kişilerden oluşmuştur. Oyunların içine fars niteliğinde komik sahneler yerleştirilmiş; iblis,
zebani, soytarı türünde fantastik tiplere yer verilmiştir. Anılan komik ögeler, gerçek ile fantastik olanı yan yana
getirerek oyunların ders verme ve eğitme görevini kuvvetlendirmiştir.

Sahne
Oyunlar pratik araçlarla sahnelenmiştir. Kalıcı tiyatro mekânları yoktur. Bütün sahneler kolayca kurulup
sökülebilen kullanışlı ve biraz da derme çatma araçların bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Dekor,
aksiyonun geçtiği yeri belirtmekle sınırlıdır. Korku sahnelerini ve cenneti betimleyebilmek için bazı aksesuar ve
dekor parçaları kullanılmıştır (Görsel 4.6).

š Görsel 4.6: Orta Çağ sahne yapısı

= BİLGİ KUTUSU

Orta Çağ’da mimari; dinî, medeni, askerî ve sivil binaları içermektedir. Bu dönem mimarisinin tarzı
romanesk ve gotiktir. Bu dönemden günümüze ulaşan mimari yapıların çoğu kiliselerde ya da kalelerde
görünmektedir.

Oyuncular
Bu dönemde oyuncular amatördür. Hayatlarını oyunculukla kazanan insanlar değillerdir. Oyunculuk yapanlar
en çok tüccar ve işçiler, bazen de rahip ve soylular olmuştur. Oyunculuk seçiminde kâtiplere başvurulmuş ve
oyuncular bir kurul tarafından seçilmiştir. Oyunculukta en önemli unsur sestir. Oyun kişileri tipleştirilerek birkaç
keskin duygu ve aksiyonla canlandırılmıştır. Bu yüzden oyuncunun birkaç keskin duyguyu ses tonlamasıyla
verebilecek kişilerden seçilmesine özen gösterilmiştir.

Komik roller doğaçlama oynanmıştır. Oyuncu sayısı gösterimlere göre değişmiştir. Bazen rol sayısından daha az
oyuncu sahne almıştır. Aynı oyuncu birkaç role birden fazla çıkabilmiştir. Günümüzdeki gibi disipline edilmemiş
olsa da küçük çapta prova yapma alışkanlığı Orta Çağ tiyatrosunda göze çarpmaktadır.

78
4. ÜNİTE