Page 211 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU GÖVDE
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

GÖVDE
Gövdenin Genel Özellikleri ve Çeşitleri
• Gövde, bitkinin toprak üstünde kalan sürgün sistemidir.

• Görevleri,
¡ Yaprak, çiçek, yan dallar, meyve, tomurcuk gibi kısımları taşımak, bu kısımları desteklemektir.
¡ Kökler ile alınan su ve minerallerin en uçtaki yapraklara kadar iletilmesini sağlamaktır.
¡ Fotosentez sonucu sentezlenen besini bitkinin diğer organlarına iletmektir.

¡ Bazı bitkilerin gövdeleri depolama, tırmanma, eşeysiz üreme vb. görevleri yapabilmek için özelleşmiştir.
• Tohumlu bitkilerde otsu ve odunsu olmak üzere iki çeşit gövde vardır.
• Otsu gövdelerde boyca büyüme görülür. Bazı otsu gövdeler hariç genelde enine kalınlaşma gerçekleşmez. Odun ve
kabuk yapıları bulunmaz. Otsu gövdeli bitkiler tek çenekli ya da çift çenekli olabilir. Tek çenekli bitkilerden buğday, lale,
zambak, mısır, çim otsu gövde yapısındadır. Papatya, ayçiçeği, bezelye gibi bitkiler ise çift çenekli otsu bitki örnekleridir.

Çimde tek çenekli otsu gövde Papatyada çift çenekli otsu gövde

• Odunsu gövdeler ise kalın yapılıdır ve koruyucu bir kabuk bulundurur. Çift çeneklilerin çoğunda odunsu gövde vardır.
Odunsu gövdeli bitkilerde hem enine hem de boyuna büyüme görülür. Enine büyüme sonucunda gövdede yaş halka-
ları meydana gelir. Elma ağacı, kayısı ağacı odunsu gövdeye sahip çift çenekli bitkilere örnektir.
• Bazı bitkilerin gövdeleri farklı görevleri yapmak için özelleşmiştir. Örneğin patates besin depo eden yumru gövdeye,
çilek sürünücü gövdeye, asma sarılıcı (sülük) gövdeye, kaktüs ise su depo eden depo gövdeye sahiptir.

Elma ağacında odunsu gövde Patates besinlerini yumru gövdede
depolar.
Gövdenin Yapısı

• Koruyucu pullarla kuşatılmış olan tepe tomurcuğu sayesinde gövde boyuna uzar. İlkbaharda tepe tomurcuğunu
koruyan pullar dökülür ve yeni bir primer büyüme başlar. Tepe tomurcuğu, bir yıl büyüdükten sonra koruyucu pullarla
yeniden kaplanır. Bu oluşan pulların izleri, tomurcuk izi olarak halkalar şeklinde gözlenebilir.

• İki tomurcuk izi arasındaki boyca uzama bölgesi bir yıllık boyuna uzama bölgesini oluşturur.
• Bitkinin gövdesi üzerinde yaprağın bağlandığı noktaya nodyum (düğüm), iki nodyum arasında kalan bölgeye de inter-
nodyum (düğümler arası bölge) denir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 211