Page 213 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU YAPRAK
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

YAPRAK
Yaprağın Genel Özellikleri ve Çeşitleri
• Yaprak; bitkilerde fotosentez, terleme ve gaz alışverişinin gerçekleştiği organdır.

• Bazı bitki türlerinde destek, koruma, depolama gibi işlevleri de vardır.
• Bazı çok yıllık bitkilerde yapraklar sonbaharda dökülür. Yaprak hücrelerinde kofulda biriktirilen atık maddeler, yaprak-
ların dökülmesiyle bitkiden uzaklaştırılır ve boşaltım olayı gerçekleşmiş olur.

• Farklı bitki türlerinde farklı yaprak şekilleri vardır.
¡ Yaprak, parçalanmamış tek yaprak ayasından oluşursa basit yaprak adını alır.

¡ İki veya daha fazla sayıda küçük yaprakçıktan oluşursa bileşik yaprak adını alır.

• Yapraklarda iletim demetleri çeşitli şekillerde dallanarak yaprak damarlarını
oluşturur. Damarlanma tek çenekli ve çift çenekli bitki yapraklarında farklıdır.
• Tek çenekli bitkilerin yapraklarında paralel damarlanma görülür. Bu damar-
lanmada kalın bir orta damara paralel uzanan yan damarlar vardır.

Mısır yaprağında paralel damarlanma

• Çift çenekli bitkilerde ise genel olarak damarlar bir ağ sistemi oluşturur. Bu damarlanma
yaprak ayasının ana damarından (orta damar) çıkan ve çok fazla dallanarak ince kollara
ayrılmış damarlar şeklindedir.

Asma yaprağında
ağsı damarlanma
Yaprağın Yapısı ve Yaprağın Enine Kesiti
• Genel olarak yaprak, yaprak sapı ve yaprak ayasından
oluşur.
• Yaprak sapı, yaprağı gövdedeki nodyuma bağlar. Göv-
deden gelen iletim demetlerinin yaprağa geçişini sağlar.
Yaprak sapı genellikle çift çenekli bitkilerde bulunur.
Arpa, buğday vb. tek çenekli bitki türlerinde yaprak sapı
bulunmaz ve bu bitkilerde yaprak ayası doğrudan göv-
deye bağlıdır.
• Yaprak ayası, yaprağın yassılaşmış ince ve yeşil kıs-
mıdır. Fotosentezin en çok gerçekleştiği yerdir. Yaprak
ayasının büyüklüğü arttıkça bitki güneş ışığından daha
fazla yararlanır ve daha fazla terleme meydana gelir. Tek ve çift çenekli bitkilerde yaprağın gövdeye bağlanma şekli

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 213