Page 208 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

ÖRTÜ DOKU

¡ Hidatot (su savağı)
→ Atmosfer neminin fazla ve terleme hızının düşük olduğu zaman-
larda bitkideki fazla suyun atılmasını sağlayan, yaprak kenar-
larında bulunan açıklıklara hidatot denir. Çilek, çimen gibi bazı
otsu bitkilerde görülür.
→ Hidatotlar, stomalar gibi açılıp kapanmaz.
→ Bitkideki fazla su, hidatotlardan gutasyon (damlama) yoluyla sıvı
hâlde dışarı atılır.
→ Hidatotlar, ksilem borularıyla bağlantılıdır. Damlama olayı gerçek-
leştiğinde suyla beraber bir miktar mineral ve tuz da bitkiden atılır. Hidatodlarda gutasyon
→ Gutasyon sıvısı, yoğunlaşmış atmosferik nemi oluşturan çiy ile karıştırılmamalıdır.

¡ Emergens (diken)
→ Bitkilerin hayvanlara karşı korunmasını ve savunmasını sağlayan
diken şeklindeki çıkıntılardır.

→ Emergensler yalnız epidermisten farklılaşan yapılar değildir. Epi-
dermis ve epidermis altı hücrelerin yapılarına katılmasıyla oluşur.
Örneğin gül bitkisinde emergensler epidermis ile korteksten ge-
lişir ve iletim demeti içermez. Gövdeden (akasya) ve yapraktan
(kaktüs) farklılaşmış dikenler iletim demetleri içerir.
Gül bitkisinde emergens
Periderm (Mantar Doku)

• Çok yıllık odunsu bitkilerin kök ve gövdelerinde epidermisin yerini peri-
derm adlı örtü doku alır.
• Mantar kambiyumu, mantar doku ve parankima hücreleri peridermi
oluşturur.
• Mantar kambiyumu tarafından üretilen mantar hücreleri, süberin denen
mumsu maddeyi çeperlerinde biriktirir ve ölür.
• Mantar dokusu bitkiyi mekanik etkilerden ve hastalık yapıcı patojen canlı-
lardan korur. Ayrıca süberin su kaybına karşı da bitkiyi korur. Peridermde
lentisel (kovucuk) adı verilen açıklıklar oluşur. Odunsu gövdedeki lentiseller
¡ Lentisel (kavucuk)
→ Gövde yüzeyinde ince yarıklar veya kabartılar şeklinde bulunur.
→ Gövdede, dallarda ve bazı meyvelerin kabuk yüzeyinde bulunan lentiseller, odunsu bir gövde veya kökteki
canlı hücrelerin dış ortamla gaz alışverişi yapmalarını sağlar. Az da olsa gaz hâlinde su kaybına neden olur.
Stoma, Lentisel ve Hidatotun Karşılaştırılması
Stoma Hidatot Lentisel
Epidermis farklılaşması ile oluşur. Epidermis farklılaşması ile oluşur. Peridermis farklılaşması ile oluşur.
Canlıdır. Canlıdır. Cansızdır.
Yaprak ve otsu gövdede bulunur. Yaprakların kenarlarında ve uçla- Çok yıllık bitkilerin odunsu gövde-
rında bulunur. lerinde ve bazı meyvelerin kabuk
yüzeyinde bulunur.
Kloroplast içerir ve fotosentez Kloroplast içermez ve fotosentez Kloroplast içermez ve fotosentez
yapar. yapmaz. yapmaz.
Açılıp kapanabilir. Daima açıktır. Daima açıktır.

Su ve karbondioksit atar. Mineralli su atar. Sadece su atar.
Suyu gaz hâlinde atar (Terleme/ Suyu sıvı hâlde atar (Damlama/ Suyu gaz hâlinde atar (Terleme/
Transpirasyon). Gutasyon). Transpirasyon).
208 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT