Page 206 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU ÖRTÜ DOKU
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ÖRTÜ DOKU
Örtü (Koruyucu) Dokunun Genel Özellikleri

• Bitkinin tüm yüzeyini örten, bitkiyi çevresel etkilere karşı koruyan, su kaybını engelleyen dokudur.
• Bitkiyi, böcek gibi canlılara ve mekanik etkilere karşı koruyarak ilk savunma hattını oluşturur.

• Epidermis ve peridermis (mantarlaşmış doku) olarak iki kısımda incelenir.
Epidermis
• Otsu ve çok yıllık bitkilerin genç olan kök, gövde, yaprak gibi organlarının dış yüzeyini örten doku epidermis olarak
isimlendirilir.
• Epidermis hücreleri büyük kofullu, az sitoplazmalı ve canlı hücrelerdir.
• Kloroplast içermez bu yüzden fotosentez yapmaz.

• Genellikle tek sıralı hücre tabakasından oluşur ve hücreler arasında boşluklar bulunmaz.

Yaprağının enine kesitinde alt ve üst epidermis tabakası
• Epidermis hücrelerinden salgılanan kütin denen mumsu maddenin hücrelerin dış çeperlerinde birikmesiyle kütikula
tabakası meydana gelir. Bitki kökünde kütikula tabakası bulunmaz. Saydam ve mumsu olan bu tabaka hücresel bir
yapı değildir. Kütikula tabakası ışığı geçirir ancak su geçirgenliği çok azdır. Su kaybına, mekanik etkilere, güneşin
zararlı ışınlarına ve parazit canlıların saldırılarına karşı bitkiyi korur. Kalınlığı bitkinin yaşadığı bölgeye göre değişir.
Kütikula tabakası kurak bölge bitkilerinde su kaybını azaltmak için kalın, nemli bölge bitkilerinde ise incedir.
• Epidermis hücreleri farklılaşarak stoma (gözenek), tüy, emergens (diken) ve hidatot (su savağı) denilen yapıları
oluşturur.
¡ Stoma (Gözenek)

Bitkinin yapraklarında ve genç bitki gövdelerinde epidermisin farklılaşmasıyla oluşan canlı hücrelerdir.
→ Stoma hücreleri kloroplast taşıdığı için fotosentez yapar.
→ Bitkilerin toprak altı kısımlarında stoma bulunmaz.

→ Kurak ortam bitkilerinde su kaybını azaltmak için stomalar az sayıda ve genellikle yaprağın alt yüzeyinde
bulunur.

→ Stomalar nemli ortam bitkilerinde çok sayıda ve yaprağın her iki yüzeyinde, su bitkilerinde ise yaprağın üst
yüzeyinde çok sayıda bulunur.
→ Su bitkilerinin su içinde kalan kısımlarında stoma bulunmaz.

206 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT